ثبت بازخورد

لطفا میزان رضایت خود را از دیجیاتو انتخاب کنید.

واقعا راضی‌ام
اصلا راضی نیستم
چطور میتوانیم تجربه بهتری برای شما بسازیم؟

نظر شما با موفقیت ثبت شد.

از اینکه ما را در توسعه بهتر و هدفمند‌تر دیجیاتو همراهی می‌کنید
از شما سپاسگزاریم.

تکنولوژی

تاریخچه ای از تلاش شرکت های بزرگ دنیای تکنولوژی برای از میان برداشتن Flash

فلش یک پلاگین رسانه ای بسیار غنیست که عده بی شماری، از آن متنفر و جمعیتی دیگر، عاشقش هستند. همین پلاگین، طعم تلخ بروز رسانی های مکرر خود را معمولا هر هفته، به کاربران می چشاند ...

امیر مستکین
نوشته شده توسط امیر مستکین | ۱۰ مرداد ۱۳۹۴ | ۲۲:۰۰

فلش یک پلاگین رسانه ای بسیار غنیست که عده بی شماری، از آن متنفر و جمعیتی دیگر، عاشقش هستند. همین پلاگین، طعم تلخ بروز رسانی های مکرر خود را معمولا هر هفته، به کاربران می چشاند و منابع سیستم های آنها را درگیر خود می کند.

کمپانی های بزرگ تکنولوژیک جهان در سال های اخیر به شکل مداوم تلاش نموده اند تا با همین پلاگین به مقابله برخیزند؛ مقابله ای که جدیدترین موردش مربوط به کمپانی موزیلا و بلاک کردن آن در مرورگر فایرفاکس می شد.

اولین بار نیست که Flash اینچنین ریز بار آتش انتقادات قرار می گیرد؛ جامعه تکنولوژی همواره در چند سال اخیر علاقه بی حدی به تخریب همین پلاگین نشان داده است. در ادامه می خواهیم نگاهی داشته باشیم به تاریخچه رشد Flash؛ اینکه چگونه انقدر بزرگ شد و چرا سپس، اینچنین زیر بار انتقادات کمر خم می کند. با دیجیاتو همراه باشید.

چگونه فلش اینچنین فراگیر شد؟

در سال ۱۹۹۶، کمپانی Macromedia، استارتاپی به نام FutureSplash Animator را خریداری کرد و آن را به Flash تغییر نام داد. فلش یک نرم افزار به نام Flash Player داشت که در میان مرورگرها توزیع گشته بود و به کاربران آنلاین اجازه می داد تا انیمیشن، ویدیو و عناصری تعاملی همچون فایل های SWF را در مرورگر خود تماشا کنند.

تمام این فایل ها، از کپی رایت Macromedia استفاده می کردند و همین موضوع باعث شد تا کم کم انحصار فلش رخ دهد.

macromedialogo-w600

تا سال ۲۰۰۰، فلش به نسخه پنجم خود رسیده بود و وب سایت های مختلف باعث می شدند تا رشد این پلاگین روز به روز بیشتر گردد و کاربران زیادی برای مشاهده محتوای وب سایت ها، مجبور به نصب آن شوند. در آن زمان البته هنوز هم تماشای آنلاین ویدیوها چندان مرسوم نبود چرا که در سراسر جهان، استفاده کنندگان از اینترنت به وسیله اتصال دایال آپ به فضای مجازی قدم می گذاشتند که از سرعتی بسیار پایین بهره می برد.

در سال ۲۰۰۵، کمپانی Adobe دست به خرید Macromedia زد؛ فلش نیز یکی از اجزای ماکرومدیا بود. در آن زمان Adobe دست به ارتقای کامل ActionScript زد و تلاش نمود تا آن را برای کاربران تجاری نیز جذاب نماید. چرا؟ به دلیل اینکه اپلیکیشن های سطح بالای تجاری نیز بر بستر فلش ساخته شده بودند.

airflash-w600

در سال ۲۰۰۸، نسخه دهم از فلش وارد بازار شد که اگرچه از موتور سه بعدی خود بهره می برد اما تلاش می نمود تا کارت گرافیک را چندان درگیر خود نکند. اندکی بعد، Adobe تصمیم گرفت تا Integrated Runtime را معرفی کند که البته بعدا به Adobe AIR تغییر نام داد؛ یک چهارچوب نرم افزاری که جایگزین فلش پلیر می شد و حتی توانست راه خود را به iOS نیز باز کند، با اینکه اپل همواره از فلش دوری کرده بود.

در نهایت می توان گفت اندکی کمتر از ۲۰ سال پیش و در سال ۱۹۹۶، فلش به دنیا آمد اما اکنون بسیاری از شرکت های بزرگ جهان که در زمینه تکنولوژی فعالیت دارند، می کوشند تا آن را از میان بردارند.

مشکل فلش چیست؟

از همان ابتدا گفته می شد که این پلاگین از مشکلات امنیتی برخوردار بوده و اشتهایی سیرنشدنی برای بلعیدن منابع سیستم کامپیوتری دارد.

فلش یک تکنولوژی انحصاری به شمار می رود و کنترل کامل آن نیز اکنون در دست Adobe قرار دارد، بر همین اساس و به علت متن باز نبودن، امکان مشاهده عملکرد آن هم وجود نداشته و عموم کاربران نیز از نحوه کارکردش بی اطلاع هستند. این در حالیست که از Tristan Nitot، موسس موزیلا تا Richard Stallman، پایه گذار CSS نیز انتقادات بسیاری را به آن روا داشته اند.

Tristan Nitot در سال ۲۰۰۸ با ZDNet مصاحبه نمود و گفت: «اگرچه Adobe و مایکروسافت به شکل رایگان فلش را در اختیار کاربران می گذارند اما به دنبال تحسین سایرین نیستند، بلکه می خواهند پول بیشتری به دست بیاورند. این شما هستید که برای کاربران محتوا تولید می کنید، و سپس این افراد در میان راه ظاهر شده و برایتان تصمیم می گیرند که آیا کاربر شما باید این محتوا را ببیند یا خیر. اگر Adobe یا مایکروسافت بخواهند با شخصی رقابت کنند و در این میان آن شخص نیز از تکنولوژی آنها بهره می گیرد، در واقع رقابتی وجود نخواهد داشت.»

اگرچه در سال ۲۰۰۹، کمپانی Adobe تلاش کرد برخی از محدودیت های فایل های SWF و FLV را از میان بردارد اما این تکنولوژی ها هیچگاه با یک بازخورد کاملا گرم رو به رو نبوده اند و در این میان برخی از فلش پلیرهای متن باز همچون Gnash، Swfdec و Lightspark از راه رسیدند.

جدا از مبحث انحصاری بودن فلش، مشخص شد که همین تکنولوژی تا حد بالایی نا امن است؛ حقیقتی که به واسطه آپدیت های مکرر Flash Player، دیگر بر کسی پوشیده نیست. اخیرا یکی از تیم های امنیتی به نام Hacking Team با هک شدن رو به رو شد و برخی بدافزارهایشان نیز در فضای مجازی قرار گرفت. در میان این ابزارها، سه وسیله برای سوءاستفاده از پلاگین فلش وجود داشت و همین امر باعث گشت تا موزیلا اقدام نهایی را انجام داده و پلاگین مورد اشاره را در مرورگر خود بلاک کند.

ریچارد استالمن در این خصوص می گوید: «پلاگین فلش Adobe، نرم افزاری غیر آزاد است و کاربران نباید آن را نصب کنند. اینکه فایرفاکس پیشنهاد به نصب این پلاگین می کند، اصلا جالب نیست. در سال های اخیر تلاش کرده ام نسخه ای اصلاح شده از فایرفاکس را به دست آورم که نصب این پلاگین را توصیه نکند اما هنوز موفق نشده ام. در واقع تعدادمان هنوز کم است.»

اکنون وب سایت CVEDetails (که نا امنی و آسیب پذیری های مختلف را گزارش می دهد) از سال ۲۰۰۵ تا کنون ۵۰۱ مشکل اساسی در رابطه با آسیب پذیری فلش را مطرح نموده. این آمار برای سال ۲۰۱۵ اسفناک تر شده و باعث گشته اند تا ۷۵ درصد از کل نا امنی های مجموعه های Adobe، به دلیل حضور فلش برای همین کمپانی ثبت شود.

از طرف دیگر سخت می شود نادیده گرفت که در ۲۰ سال اخیر، تکنولوژی های مربوط به مرورگرها نیز پیشرفت بسیار بالایی داشته و سرعت دسترسی کاربران به اینترنت نیز بالاتر رفته. فلش با استانداردهای امروزی، موجودی بسیار پیر به شمار می رود و این روزها دیگر نصب یک پلاگین برای اینکه بتوانید برخی از محتوا را تماشا کنید، حس جالبی به هیچ کاربری نخواهد داد.

uninstall-flash-w600

بسیاری از سرویس های محبوب دیگر از فلش استفاده نمی کنند، سرویس هایی نظیر یوتوب، Vimeo یا Hulu.

آغاز یک پایان

اگرچه انتقاد توسعه دهندگان و کاربران همواره در خصوص فلش، به شکل مداوم وجود داشت اما تا سال ۲۰۱۰، این پلاگین با قدرت به انحصار و کار خود ادامه می داد. در این میان پلاگین های اینترنتی دیگری نیز می آمدند و می رفتند که امنیت و کارایی بیشترشان در حد همان نمونه هایی بودند که در سال ۲۰۰۵ منتشر می گشتند.

در سال ۲۰۱۰ اما نامه سرگشاده استیو جابز در خصوص فلش بود که این تکنولوژی را به شکل جدی زیر سوال برد. وی در این نامه، ۶ علت اصلی را نام برده بود که چرا اپل در محصولات خود و در پلتفرم iOS، از این فناوری بهره نگرفته و نخواهد گرفت. وی در نامه اش، دلایل خود را چنین عنوان کرده بود: «متن باز نبودن، محدود بودن پلاگین، مشکلات مربوط به کارایی و امنیت، استفاده بیش از اندازه از باتری، عدم همخوانی لازم با رابط های کاربری تاچ».

jobsgates-w600

تا آن زمان، هیچ انتقادی به این کوبندگی Flash را از پای در نیاورده بود و از طرفی، عدم حضور همین فناوری در محصولات اپل باعث شد تا کاربران در جستجوی یک جایگزین بر آیند؛ HTML5، WebM و فرمت H.264 صرفا برخی از این جایگزین ها هستند.

اندکی بعد، گوگل با Adobe به توافق رسید تا از فلش در اندروید ۲.۲ با نام Froyo استفاده کند. بهره گیری اندروید از فلش نیز بسیار کوتاه بود و دو سال بعد و همزمان با رونمایی از نسخه ۴.۳ همین پلتفرم، گوگل اعلام کرد که دیگر از این تکنولوژی پشتیبانی به عمل نمی آورد.

در سال ۲۰۱۲ مایکروسافت نیز توسعه تکنولوژی غنی سازی رسانه ای خود به نام Silverlight را متوقف نمود. در حالی که فلش و Silverlight گاهی رقیب همدیگر دیده می شدند، توقف توسعه Silverlight از سوی مایکروسافت باعث شد تا همه اذعان داشته باشند که شرکت ساکن ردموند نیز می خواهد فناوری هایی نظیر HTML5 را در آغوش کشد.

html5logo-w600

در سال ۲۰۱۴ کنسرسیوم شبکه جهانی وب اعلام کرد که فراید توسعه HTML5 تکمیل گشته و آماده است تا به شکل گسترده مورد استفاده قرار گیرد. در اوایل سال ۲۰۱۵ نیز میخ دیگری بر تابوت فلش کوبیده شد و یوتوب اعلام نمود که فلش پلیر خود را بازنشسته کرده و آن را با HTML5 جایگزین نموده است.

حال به جولای ۲۰۱۵ بازگردیم. زمانی که تیم ایتالیایی Hacking Team، هک شد و برخی از جنگ افزارهای آنها نیز در فضای مجازی منتشر گشت.

Screen Shot 1394-05-10 at 17.13.17-w600

در این مدت کوتاه، گزارش شد که از بدافزارهای ساخته شده توسط Hacking Team در خصوص آسیب پذیری فلش که در فضای مجازی منتشر گشته اند، دو سوءاستفاده صورت گرفته. در این میان Alex Stamos، مسئول بخش امنیت فیسبوک به شکل عمومی از مسئولین Adobe درخواست نموده تا تاریخی برای از میان برداشته شدن تکنولوژی مورد بحث مشخص نمایند. این درخواست صرفا اندکی پس از اینکه مارک اشمیت خبر داده بود تمام پلاگین های فلش در فایرفاکس بلاک شده اند، انجام شد.

flashtwit

البته دو روز بعد کاربران دوباره قادر شدند تا در فایرفاکس از فلش استفاده کنند؛ سوال اصلی آنکه در حالت فعلی، همین پشتیبانی دوباره تا چه مدت به طول خواهد انجامید؟

چه سرنوشتی در انتظار فلش است؟

فلش هنوز زنده است و همچنان هم از گستردگی خود در میان کاربران فضای مجازی لذت می برد. بسیاری از بازی های توسعه یافته برای موبایل نظیر Angry Birds و Machinarium بر بستر فلش ساخته شده اند و با کمک Adobe AIR در پلتفرم های موبایل قابل اجرا هستند. چنین اتفاقاتی هنوز هم برای بازی های جدیدتر موبایل نیز روی می دهد.

امروز، همچنان هم می توانید مجوزهای Flash Pro CC را خریده و یا در کلاس هایی ثبت نام کنید که به شما آموزش دهند چگونه از فلش بالاترین بهره ها را ببرید. اما اگر در زمینه فناوی های حوزه وب، استریم ویدیو و یا اپلیکیشن های اینترنتی فعال هستید، مشخصا باید بدانید که فلش، سهمی از آینده ندارد. امنیت پایین و بروز رسانی های مکرر و سنگین، باعث گشته اند تا انتخاب های بسیار بهتری وجود داشته باشند.

هنوز توسعه دهندگان بسیاری فلش را به عنوان یک وسیله مهم در میان ابزارهای خود می شناسند و بر همین اساس، نمی توان انتظار داشت که Adobe نیز به همین راحتی محصولی که همچنان طرفدار دارد را رها نماید. در این میان اما می توان باور داشت که هر چه به سوی آینده پیش رویم، کمتر در مورد فلش خواهیم شنید، تا در نهایت روزی برسد که بتوان از اینترنت، بدون وجود فناوری یاد شده لذت برد.

دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
مجموع نظرات ثبت شده (22 مورد)
  • کامل
    کامل | ۱۱ مرداد ۱۳۹۴

    اون v روی نمی خواید حذف کنید؟ کنترل v زدید که پیست کنید فکر کنم کنترل رو نگرفتید یه v افتاده اول متن !

  • Sav
    Sav | ۱۱ مرداد ۱۳۹۴

    یادمه قدیما فن‌دروید‌ها بزرگترین مزیت اندروید به iOS رو پشتیبانی از فلش می‌دونستند... :‌دی

  • Hosein
    Hosein | ۱۱ مرداد ۱۳۹۴

    با وجود تکنولوژی های وب نظیر HTML5 دیگه جایی برای فلش و امثالهم وجود نخواهد داشت. آینده تکنولوژی بر پایه وب خواهد بود.

نمایش سایر نظرات و دیدگاه‌ها
مطالب پیشنهادی