آیا ماسک از گسترش ویروس‌ها جلوگیری می‌کند؟

شیوع ویروس کرونا سبب شده تا مردم دنیا از ترس این ویروس کشنده که تاکنون بیش از 100 نفر را در چین به کشتن داده، در مکان های عمومی با ماسک تنفسی ظاهر شوند. اما آیا استفاده از ماسک تأثیری در برابر بیماری های ویروسی دارد؟

اغلب بیمارانی که به ویروس کرونا مبتلا می شوند، سرفه و آبریزش بینی پیدا می کنند که به شیوع سریع این ویروس منجر می شود. متداول ترین ماسکی که بسیاری از مردم از آن استفاده می کنند، ماسک جراحی است که معمولاً از کاغذ تشکیل می شود. دسته دیگری از ماسک های تنفسی نیز به کمک فیلتر، هوا را تصفیه کرده و با نام N95 شناخته می شوند.

اظهارات ضد و نقیضی در مورد مؤثر بودن ماسک های تنفسی در برابر ویروس هایی همچون کرونا وجود دارد. سال 2014 محققان کانادایی پس از بررسی مقالاتی در مورد میزان اثربخشی ماسک های جراحی و تنفسی در برابر ویروس سارس که رابطه نزدیکی با ویروس کرونا دارد، به این نتیجه رسیدند که سه تحقیق استفاده از ماسک را مؤثر دانسته و سه تحقیق دیگر آن را بی تأثیر توصیف کرده اند.

البته پژوهشگران دریافتند ماسک تنفسی، اثر مراقبتی بیشتری در مقایسه با ماسک جراحی معمولی دارد. یافته های این تحقیق به معنی کنار گذاشتن ماسک نیست و داشتن یک عامل محافظتی ساده در برابر دهان و بینی، بهتر از نبود آن است. ماسک جراحی تا حدودی از فرد در برابر بیماری هایی همچون آنفلوانزا محافظت می کند؛ به همین دلیل به طور گسترده در سیستم های پزشکی سراسر دنیا استفاده می شود.

مطالعه ای که سال 2008 انجام شده نشان داد خانواده هایی که یکی از اعضای آنها پس از مبتلا شدن به بیماری شبیه آنفلوانزا از ماسک کاغذی به شکل صحیح و به طور مرتب استفاده کرده اند، احتمال مبتلا شدنشان حدوداً 80 درصد نسبت به خانواده هایی که از ماسک استفاده نکرده بودند، کاهش پیدا کرده است.

تحقیقات دیگری که در خوابگاه های دانشجویی و خانوارها انجام شده اند، به نتایج مشابهی ختم شده اند. البته در این تحقیقات از شرکت کنندگان خواسته شده بود تا دستان خود را به خوبی بشویند.

با این حال نباید انتظارات زیادی از ماسک جراحی داشت؛ خصوصاً اگر فرد بیمار نبوده و هدف از گذاشتن آن روی صورت در امان ماندن از دیگران باشد. «Robert Amler»، یکی از رؤسای کالج پزشکی نیویورک (New York Medical College) می گوید:

«ماسک برای محافظت از بیمار در برابر دیگران ساخته نشده، بلکه قرار است از دیگران در برابر فرد بیمار مراقبت کند.»

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) توصیه می کند تمام افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده یا مشکوک به آن هستند، در اتاقی که دیگران هم در آن حضور دارند ماسک بزنند. در صورتی که بیمار نمی تواند از ماسک استفاده کند، افرادی که با او زندگی می کنند باید از ماسک استفاده کنند. این مرکز به پرسنل بیمارستان ها نیز توصیه کرده تا حین معاینه اولیه افراد مشکوک به ویروس کرونا ماسک داشته باشند.

ماسک جراحی در مقایسه با ماسک تنفسی ضخامت کمتری داشته و امکان ورود و خروج هوا از اطراف آن وجود دارد. البته به گفته «Amler» این ماسک تا حدودی از برخورد آب دهان یا بینی به صورت جلوگیری کرده و مانع از دست زدن به بینی می شود.

ماسک های N95 نیز کاملاً بی نقص نبوده و نقاط ضعف خود را دارند. این دسته از ماسک ها به خوبی صورت را می پوشانند ولی استفاده طولانی مدت از آنها فرد را اذیت کرده و تنفس را برای افراد معمولی و افرادی که از مشکلات تنفسی رنج می برند، مشکل می کنند. همچنین کودکان و افراد ریش دار نمی توانند از آنها استفاده کنند.

استفاده از ماسک کمترین کار برای مراقبت از خود و دیگران در برابر بیماری های واگیردار است. شستن مرتب دست ها و عدم تماس با افراد مبتلا، دیگر اقدامات مراقبتی هستند که همه باید انجام دهند. در صورتی که فرد بیمار شد بهتر است در خانه بماند.