گزارش دیجی‌کالا از فروش کتاب: رشد 447 درصدی خرید آنلاین کتاب با شیوع کرونا

گزارش دیجی‌کالا از خرید و فروش کتاب حاکی از آن است که طی سال 99 نزدیک به 4 میلیون کتاب در این پلتفرم به فروش رفته است. این رقم 2.56 درصد از کل کتاب‌های چاپ شده در سال گذشته را شامل می‌شود. یکی دیگر از نکات جالب توجه این گزارش رشد 447 درصدی فروش آنلاین کتاب در سال 99 و پس از شیوع کرونا است. به نظر می‌رسد در ایام قرنطینه مردم با کتاب آشتی کرده و همچنین علاقمندان به خرید کتاب، خرید اینترنتی را به روش حضوری ترجیح داده‌اند. همچنین رمان «1984» اثر جورج اورول در میان ده کالای پرفروش دیجی‌کالا در سال 99 قرار گرفته است.

در این روزها که شبکه‌های اجتماعی و تلفن‌های هوشمند به جزء جدایی ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده‌اند، کتاب و کتاب‌خوانی بیش از پیش مهجور شده است. طبق آخرین آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، در سال 99 سرانه مطالعه ایرانی‌ها روزی 16 دقیقه و 32 ثانیه بوده است. همچنین 33.2 درصد از افراد حاضر در این جامعه آماری تنها یک کتاب در طول سال گذشته مطالعه کرده‌اند.

حال دیجی‌کالا برای اولین بار گزارشی جامع از فروش آنلاین کتاب در این پلتفرم را منتشر ساخته است. رویکرد این گزارش داده محور و آماری بوده تا جایگاه کتاب در میان مخاطبان و مشتریان بزرگترین فروشگاه اینترنتی کشور مشخص شود. این آمار می‌تواند راهنمایی برای دیگر بازیگران بازار، فعالان حوزه کتاب، تحلیلگران اجتماعی، سیاست‌گذاران فرهنگی و دیگر بازیگران عرصه تجارت الکترونیک ایران باشد.

این گزارش خرید و فروش آنلاین کتاب در دیجی‌کالا را از ابتدای سال 1399 و شش ماهه اول سال 1400 بررسی کرده است. همچنین به طور دقیق‌تر به بازار کتاب ایران و جهان، مسیر و تاریخچه دیجی‌کالا در بازار کتاب، مسئولیت اجتماعی و فرهنگی دیجی‌کالا در حوزه کتاب و رفتار و عادت‌های کاربران در خرید کتاب می‌پردازد.

کتاب در دیجی‌کالا

دیجی‌کالا از سال 1393 درگیر توسعه‌ای همه‌جانبه شد و اولین گام در مسیر این تغییر را در حوزه فروش کتاب برداشت. جالب است بدانید اولین دسته‌بندی کالایی غیردیجیتال در دیجی‌کالا، کتاب بود.

در 31 شهریور آن سال، گروه کتاب دیجی‌کالا با 3770 عنوان کتاب فعال شد و از آن زمان با شیب قابل قبولی هر ساله تعداد عنوان کتاب‌های موجود در دیجی‌کالا رشد داشته تا امروز که شاهد بیش از 189هزار عنوان کتاب در بزرگترین فروشگاه اینترنتی ایران هستیم.

از حوالی سال‌های 95-96 که این پلتفرم به مارکت‌پلیسی برای ورود تمامی کسب‌وکارها تبدیل شد، تا به امروز کسب‌وکارهای فعال در حوزه کتاب در دیجی‌کالا بیش از 37 برابر شده است. در حال حاضر 1563 کسب‌وکار فعال حوزه کتاب در دیجی‌کالا حاضر بوده و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان سال به 2100 مورد برسد.

اما خریداران کتاب در دیجی‌کالا چند نفر هستند؟ طبق گزارش منتشر شده بیش از یک میلیون از کاربران دیجی‌کالا از 1842 شهر کشور از این پلتفرم کتاب خریداری کرده‌اند.

تعداد کتاب فروش رفته در این پلتفرم طی سال 99 بیش از 3 میلیون و 900 هزار کتاب بوده است. جدول زیر نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر فروش کتاب در مارکت پلیس با میزان فروش کمتری نسبت به خرده‌فروشی آغاز شده اما اکنون سهمی 90 درصدی از فروش کتاب در دیجی‌کالا را به خود اختصاص داده است.

نکته جالب توجه دیگر رشد 447 درصدی خرید کتاب از دیجی‌کالا در سال 99 نسبت به سال 98 است. به نظر می‌رسد با شیوع کرونا علاقمندان به کتاب تمایل بسیاری به خرید کتاب از بستر آنلاین داشته اند تا سلامتی خود را با حضور در کتاب‌فروشی‌ها به خطر نیندازند.

آمارها نشان می‌دهد بیشترین فروش تعدادی کتاب در 15 فروردین 1400 اتفاق افتاده و رکورد خرید بیش از 500 هزار کتاب ثبت شده است. به طور کلی در این ماه 869 هزار کتاب به فروش رفته است که در نوع خود آمار قابل توجهی است.

بررسی رفتار خریداران

براساس این گزارش در میان تمام گروه‌های سنی، متولدین دهه 60 بیشترین خرید کتاب را از دیجی‌کالا داشته‌اند. همچنین 61 درصد خریداران کتاب در این پلتفرم مرد بوده‌اند.

مقایسه نسبت تعداد خرید کتاب از دیجی‌کالا به جمعیت هر استان نیز نشان می‌دهد تهرانی‌ها بیش‌تر از سایر استان‌ها به خرید آنلاین کتاب علاقمند هستند. استان‌های البرز، گیلان و یزد نیز از این حیث در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

کمترین نسبت تعداد خرید کتاب از دیجی‌کالا به جمعیت هر استان نیز متعلق به سیستان و بلوچستان با نسبتی حدود 2 درصد بوده است.

آنطور که گزارش دیجی‌کالا نشان می‌دهد در سال 99 کتاب دهمین کالای پرجستجو در این پلتفرم است که نسبت به سال 98، صعودی 18 رتبه‌ای داشته است. گوشی موبایل، کفش و ماسک تنفسی نیز بیشترین کالاهای جستجو شده در دیجی‌کالا طی سال گذشته هستند.

نکته جالب توجه حضور رمان «1984» اثر جورج اورول در میان ده کالای پرفروش دیجی‌کالا در سال 99 است. این کتاب، دنیای ترسناکی را توصیف می‌کند که تنها سه کشور بزرگ در آن وجود دارند و این کشورهای بی رحم هم همیشه با یکدیگر در حال جنگند. این داستان در کشور اوشینیا رخ می‌دهد و جامعه آن به سه طبقه و سه دسته تقسیم می‌شود که نوشتن در آن جامعه ممنوع است و آزادی‌های فردی پایمال می‌شود.

همچنین اگر آمارهای سال 99 و نیم سال اول 1400 را ادغام کنیم، کتاب‌های «تخت‌خوابت را مرتب کن»، «1984» و «خودت را به فنا نده» پرفروش‌ترین کتاب‌های دیجی‌کالا در این بازه زمانی بوده‌اند. رکورد بیشترین فروش در 5 روز نخست عرضه در دیجی‌کالا نیز به کتاب «عصرهای کریسکان» اختصاص داشته که 141 جلد آن در این مدت به فروش رفته است.

جالب است بدانید یک مشتری دیجی‌کالا در یک سال 19 هزار و 906 کتاب را به ارزش بیش از 48 میلیون تومان خریداری کرده است. البته رکورد خرید کتاب در یک سفارش در اختیار فردی از خرم آباد بوده که 813 کتاب خریداری کرده است.

خانمی از قزوین نیز در یک سفارش از دیجی‌کالا 167 جلد کتاب که شامل 25 عنوان متفاوت بوده را خریداری کرده است که با پرداخت مبلغ 14 میلیون و 900هزار تومان، بیش‌ترین مبلغ را در یک سفارش برای خرید کتاب پرداخت کرده است.

طبق این گزارش، «تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه» پرفروش‌ترین کتاب در میان آقایان بوده است. به نظر می‌رسد بازدهی قابل توجه بورس و ارزهای دیجیتال و هجوم مردم به این بازارها در ثبت این رکورد بی‌تاثیر نیست.

نکته جالب توجه دیگر این آمار، قرار گرفتن «عم جزء - خلاصه‌ای از آموزش قرآن» در صدر فهرست پرفروش‌ترین کتاب برای افراد بالای 45 سال است. به نظر می‌رسد افراد با ورود به میان‌سالی تمایل بیشتری به مسائل دینی و مذهبی پیدا می‌کنند.

از چاپ 117 میلیون کتاب در ایران تا بررسی وضعیت فروش آنلاین در دنیا

طبق آمارهای رسمی حدود 93 هزار عنوان کتاب در 117 میلیون جلد طی سال 99 چاپ شده است. این یعنی 2.56 درصد از کل کتاب‌های چاپ شده در این سال در دیجی‌کالا به فروش رفته است. ارزش کل کتاب‌های منتشر شده نیز 42هزار میلیارد ریال است که درصد از آن در دیجی‌کالا به فروش رفته است.

همچنین 24 درصد از کتاب‌های چاپ شده در سال گذشته با موضوع کودک و نوجوان بوده که نشان می‌دهد حوزه کتاب هم‌چنان در تولید محتوا و جذب این قشر موفق عمل می‌کند.

دیجی‌کالا همواره در گزارش‌هایی که منتشر می‌کند سعی دارد تا با ارائه آمار و ارقام برترین‌های حوزه فروش آنلاین در دنیا، دید مناسبی برای مقایسه ایران با وضعیت جهانی ارائه کند. طبق جدول منتشر شده، آمازون که غول خرده‌فروشی جهان است 48.5 میلیون کتاب را برای عرضه در اختیار مشتریانش قرار داده است.

این درحالی است که وبسایت FlipKart و Snapdeal که از سرشناس‌ترین خرده‌فروشی‌های آنلاین هند هستند کمتر از 200هزار کتاب را برای فروش عرضه کرده‌اند. به نظر می‌رسد سرانه مطالعه کتاب در هندوستان که یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای دنیاست، بسیار پایین است.

یکی از بخش‌های جالب توجه این گزارش همچنین چالش دسترسی به کتاب در ایران است. به طور میانگین به ازای هر صدهزار نفر، 10 کتاب‌فروشی در کشور داریم که این نسبت در بعضی از استان‌ها تا سه کتاب‌فروشی به ازای هر 100هزار نفر نیز کاهش می‌یابد.

به نظر می‌رسد با توجه به عدم استقبال مردم از خرید کتاب، علاقمندان این یار مهربان در برخی از استان‌ها با چالش جدی رو به رو هستند اما بستر فروش آنلاین فرصت مناسبی را برایشان فراهم ساخته است.

گزارش کامل «دیجی‌کالا و کتاب» را می‌توانید از اینجا مطالعه کنید.