مدیر عامل استارتاپ استودیو هلثیو: تقابل دولت با استارتاپ‌های سلامت به ضرر جامعه است

نام شتابدهنده‌ها و استارتاپ استودیوهای زیادی در اکوسیستم شنیده می‌شود و اخیرا برخی از این مجموعه‌ها به صورت تخصصی در یک حوزه خاص کار می‌کنند. استارتاپ استودیو هلثیو همانطور که از اسمش برمی‌آید تمرکز اصلی خود را روی استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان سلامت محور گذاشته و این تصمیم را از مدت‌ها پیش از ترند شدن این مجموعه‌ها به واسطه کرونا گرفته است. دوران کرونا اما باعث شده که اهداف و سرعت تیم دستخوش تغییرات شود و حالا هلثیو به آینده مسیری که در آن قدم گذاشته امیدوارتر است.

دفترشان به تازگی عوض شده و نزدیک خیابان ۱۶ آذر و میدان انقلاب کوچ کرده‌اند. لوکیشن دفترشان جالب توجه است و ناخودآگاه آدم را یاد دوران دانشجویی و بوی کتاب و کافه‌های انقلاب می‌اندازد. فضای خیابان انقلاب با وجود دانشجویی بودنش، هنوز تبدیل به یک فضای استارتاپی نشده و کمتر دفتر و مجموعه‌ای است که در جوار دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی متعدد این نقطه از تهران فعالیت کند.

صبح تقریبا زود قرار مصاحبه با «بهزاد سیفی»، مدیرعامل هلثیو را می‌چینیم. ورودی سال ۸۵ مهندسی پزشکی دانشگاه امیر کبیر است و ۱۱ سالی درس خوانده تا دکتر بشود. او به واسطه ارتباطی که با پزشکان داشته و از آنجایی که یک مهندس فنی در این حوزه بوده، ترکیبی از پزشکی و فناوری را در مسیر شغلی خود رقم زده تا هلثیو را خلق کند و برای رسیدن به اینجا فراز و نشیب زیادی را طی کرده است.

سیفی مسیر خود را از VC برکت آغاز کرده اما در نهایت کار خود را کمی مجزا کرد و با استارتاپ استودیو هلثیو ادامه داده است؛ البته که در آغاز راه با برکت همکاری‌هایی داشته و یک سرمایه یک میلیارد تومانی از آنها جذب کرده ولی در نهایت کار را خودش و تیمش به طور مستقل پیش برده است و توانست در سال ۹۷ چرخ‌های هلثیو را به حرکت در بیاورد. با شنیدن این مقدمه، وارد فضای مصاحبه با او می‌شوم:

آرش پارساپور- دیجیاتو: درباره اینکه هلثیو کار خود را از کجا شروع کرد توضیح می‌دهید؟ خروجی‌هایی که تا امروز داشتید را نیز معرفی می‌کنید؟

از ابتدای سال 97 استارتاپ استودیو هلثیو به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. در همین تاریخ در 6 حوزه در ایران و ترندهای جهانی مطالعه و تیم سازی خود را آغاز کردیم. نتیجه این مطالعات و بررسی ها هم 4 تیمی است که در حال حاضر به طور جدی مشغول به کار هستند.

یکی از این خروجی‌های قابل توجه در حال حاضر برند اورتینو است که تجهیزات اروتز و پروتز تولید می‌کند و دانش بنیان است. در بحث اروتز وارد شدیم و در حال حاضر مشغول به کار هستند.

یکی از حوزه های که خیلی بکر بود و جای کار قابل توجهی هم داشت حوزه گردشگری سلامت بود. درهمین دوران ما تیم مناوا را بالا آوردیم و وارد بحث گردشگری سلامت شدیم و تا آبان 98 در این حوزه با تمرکز و توجه بالایی کار کردیم.  اما این تیم در سال 98 بنا به همه مشکلاتی که پیش آمد از جمله همه گیری کرونا فریز شد و همچنان ادامه فعالیت نداده است.

پیش از آنکه جلوتر برویم و به فاز دوم فعالیت‌های شما برسیم بگذارید بپرسم که هلثیو با برکت کار خود را آغاز کرد؛ آیا هنوز هم این همکاری وجود دارد؟

در حال حاضر هلثیو شرکتی کاملا خصوصی است که با جذب سرمایه یک میلیارد تومانی از برکت برخی پروژه های خود را دنبال کرد. این فاند اما هم‌اکنون تسویه شد و حالا هلثیو کاملا مستقل است.

فاز دوم فعالیت‌های هلثیو را تشریح می‌کنید؟

در دور دوم فعالیت‌های هلثیو که از اول آذر سال 98 شروع شد، 6 پروژه دیگر را شروع و سرمایه گذاری کردیم. در این روند به دلیل مسائل گوناگون همان ابتدا همکاری خود با یکی از تیم‌ها را متوقف کردیم و خارج شدیم. یکی از موضوعاتی که درباره تیم سازی در اکوسیستم همواره وجود دارد از هم پاشیده شدن تیم ها به دلیل مهاجرت افراد یا حتی فرهنگ غالب است. دو تیم هم شکست خورد. در این روند سه تیم باقی ماند. تیم گمکراپ که نزدیک 130 تا 140 برابر شد. بعدی کیت لمپ پی سی آر است که در دنیا فقط سه یا چهار شرکت امکان تولید آن را دارند. این کیت لمپ پی سی آر خیلی خانگی نیست و دقت بسیار بالایی دارد.

در نهایت سه تیم از دور اول و سه تیم از دور دوم یعنی 6 تیم را مدیریت کردیم.

این سوال مطرح است که اساسا چرا استارتاپ استودیو را انتخاب کردید و نه شتابدهنده؟

حوزه سلامت حوزه ای کاملا بین رشته است. از همین رو افرادی که وارد این حوزه می شوند اغلب دو تیپ هستند. یا فعالان حوزه سلامت (پزشک و پرستار) هستند یا در حوزه فنی هستند و قصد دارند در حوزه فنی فعالیت کنند. این افراد هیچ وقت نمی‌توانند به ادبیاتی مشترک برسند. از طرف دیگر نگاه جامع یک خلا جدی است. نگاه جامع تخصصی در حوزه سلامت دیجیتال هم باید ایجاد می‌شد.

درباره حوزه سلامت دیجیتال، در حال حاضر همچنان گروهی تصور می کنند اگر بازارهای آفلاین را آنلاین کنیم وارد حوزه سلامت دیجیتال شده ایم. در صورتی که اساسا این ایده و تصور درست نیست.

اگر قصد داشتیم به عنوان شتاب دهنده فعالیت کنیم باید منتظر ورود یک تیم می‌شدیم. وجود چنین تیمی خیلی سخت شکل می گیرد. ما ما باید صبر می کردیم تا تیم بیاید اما ترجیح دادیم با ایده‌های موجود تیم سازی کنیم و مسیر را ادامه دهیم. به این کار در دنیا استارتاپ استودیو یا کارخانه استارتاپ سازی می‌کنیم.

دوران کرونا برای شما چطور بود؟

در یک جمله اگر بگویم از منظر کاری و بیزینسی دوران خوبی بود؛ اگرچه هیچ‌کس این دوران را در کل دوران خوبی نمی‌داند.

چرا معتقد هستید که کرونا برای رشد استارتاپ‌های سلامت محور خوب بود؟ آیا استفاده بیشتر مردم  از استارتاپ  های سلامت دلیل این موضوع بود یا مسائل دیگر؟

کرونا به دو دلیل برای سلامت دیجیتال خیلی خوب بود. ابتدا فرهنگ استفاده از استارتاپ های سلامت را برای مردم ایجاد کرد. گاهی بیمار صرفا نیاز دارد که نظری از پزشک دریافت کند. جا افتادن این موضوع برای مردم خیلی مناسب بود. از طرف دیگر جریان کرونا باعث شد آزمایشگاه ها هم وارد شوند.

از سویی دیگر وزارت بهداشت هم نسبت به موضوع سلامت دیجیتال حساس شد. در حقیقت وزارت بهداشت با این موضوع مواجه شد که سلامت دیجیتال یک موضوع فانتزی نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. پیش از این هم بارها عنوان کردیم که ساختار درمان کشور به شدت پزشک محور است و همه روند از طرف پزشک مدیریت می‌شود. هرچند این شیوه اساسا درست نیست. سلامت دیجیتال این روند را متوقف می‌کند و در مسیر تغییر پارادایم پیش می‌رود.  کرونا منجر به این شد که وزارت بهداشت نهایتا متوجه اهمیت این موضوع شود.

اگر چه وزارت بهداشت اهمیت این موضوع را درک کرد اما  در طول این مدت استارتاپ ها را هم تحت فشار قرار داد. نظرتان درباره این موضوع چیست؟

استارتاپ‌ها آنقدر جان ندارند که بتوانند آن را در بخش‌های مختلف هزینه کنند. اگر تلاش کنیم این انرژی را صرف بهبود و تغییر این سیستم خشک پر از فساد کنیم دیگر توان انجام امور دیگر را نداریم. بنابراین باید همه انرژی خود را در مسیر آشنای مردم با این فرهنگ متمرکز کنیم. در چنین شرایطی وزارت بهداشت دیگر خودش مجبور می‌شود که به روز شود و اهمیت لزوم این موضوع را بپذیرد.

در حوزه سلامت دیجیتال ما حقیقتا تیم خیلی قوی نداریم. اما با این حال اگر وزارت بهداشت در مقابل این روند مقاومت کند، این وزارت بهداشت است که شکست خواهد خورد و به ضرر جامعه است؛ از طرفی این موضوع را هم باید مورد توجه قرار دهیم که وزارت بهداشت در مواردی کاملا درست و به حق اظهار نظر می کند.

استارتاپ باید تا جایی که ممکن است خود برنامه‌های خود را پیش ببرد و ارتباطی با رگولاتور نداشته باشد. در چنین شرایطی حتی کمک گرفتن از رگولاتور مثل سم برای استارتاپ خطرناک است. برای مثال زمانی اعلام می‌شود که دیتا در بیمه وجود دارد ولی به استارتاپ ارائه نمی‌شود. من باور دارم ما به عنوان یک تیم فناورانه اگر انرژی صرف کنیم و همان دیتا را از طرف مردم دریافت کنیم انرژی کمتری صرف می‌شود تا زمانی که تلاش کنیم این اطلاعات را از مسیر به بیمه به دست بیاوریم.

معتقدم بهترین نوع دیتا که اتفاقا خیلی هم سخت به دست می آید، دیتایی است که  می‌توان از طرف مردم به دست آورد این دیتا بسیار ارزشمند است و برای به دست آوردن آن اتفاقا سختی بیشتری وجود دارد. این در حالی است که اگر دیتا را از سمت مردم جمع‌آوری کنیم خیلی راحت‌تر است.

به نظر می رسد جامعه پزشکی با استارتاپ ها خیلی راحت تر کنار آمدند. این در حالی است که مشاغل سنتی دیگر تقابل سخت‌تری داشته اند. درباره این موضوع چه فکر می کنید؟

این تقابل به شکل مدرن خود در حوزه سلامت هم رخ داد. شاید پزشکان به همان شیوه‌ای که دیگر مشاغل وارد این حوزه شدند، وارد نشدند، اما به هر حال دست‌های پشت پرده به دلیل تضاد منافعی که وجود داشت وارد شدند. به هر حال هرجا تضاد منافع وجود داشته باشد گروهی وارد می شوند. پزشک جماعت شاید جلوی مجلس نرود و شعار ندهد اما جور دیگری مخالفت خود را نشان می‌دهد.

زمانی که یک استارتاپ باعث شود نهادهای سنتی پول کمتری به دست بیاورند به طور قطع با آنها برخورد خواهد شد. اما تصور پذیرش این روند از طرف پزشکان از آنجایی قوی‌تر است که پزشکان تغییر فرهنگ و نوع مواجهه مردم را پذیرفته‌اند. در حال حاضر مردم به دلیل توسعه شبکه‌های اجتماعی با برخی بخش های پزشکی آشنا شده و نسبت به آن آگاهی پیدا کرده‌اند. این در حالی است که این آگاه را پیش از این نداشته‌اند.

افراد حتی در جلساتی که با پزشک دارند عبارات را همان لحظه یا نهایتا بعد از ملاقات با پزشک جست و جو می کنند و به دنبال معنی هستند. آگاهی آنها بیشتر شده و باور دارم به زودی زمانی که یک پزشک نوبت دهی اینترنتی نداشته باشد در آینده‌ای خیلی نزدیک حذف خواهد شد.

چالش همکاری با پزشکان در چه مسائلی گره می‌خورد؟

یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که هیچ رتبه بندی درستی از پزشکان وجود ندارد. البته ما در هلثیو به دنبال آن هستیم که این موضوع را به شکل استارتاپ استودیو دنبال کنیم. این موضوع البته در گرو ترندهای مهم جهانی است.

بیمار از طریق اکسپرینس شیرینگ (به اشتراک گذاشتن تجربیات خود) می‌تواند پزشک مناسب خود را پیدا کند. این موضوع در روند رتبه بندی پزشکان بسیار کمک کننده است. حالا در شکل کلان این روند وجود ندارد اما برای رتبه بندی پزشکان هرچند که جامعه پزشکی با آن موافق نباشد اما ناگزیر است به دلیل سیل و حرکت شفافیت آن را بپذیرد.

به هر حال سلامت دیجیتال یکی از دلایل اهمیتش توسعه و گسترش همین شفافیت است. به طور کلی نوآوری برای بهبود شرایط بسیار مهم و قابل توجه است.

یکی دیگر از نکاتی که اهمیت بسیار بالا و قابل توجهی دارد، نوع پرداخت به پزشکان است. در هیچ نقطه‌ای از دنیا پزشک ساعت‌ها کار نمی‌کند تا در نهایت، بر اساس ساعت کاری پول دریافت کند. این نتیجه روند کار پزشک است که اهمیت دارد. اینکه در نهایت بیمار چه نتیجه‌ای به دست آورده و نه اینکه پزشک چند ساعت کار کرده باید مهم باشد. در دنیای توسعه یافته پزشک کارانه دریافت نمی‌کند، بلکه پزشک پاداشی برای بیماران بهبود یافته خود دریافت می‌کند.

اگر توجه کرده باشید پزشکان در بخش نظرسنجی سایت‌های مختلف هیچ وقت نظر منفی ندارند. دلیل این موضوع قطعا این نیست که همه مراجعه کنندگان نظری مثبت داشته‌اند، بلکه دلیل اصلی این موضوع این است که در تعدادی از موارد پزشک سامانه و سایت را مجبور به حذف نظرات منفی می کند. حتی در مواردی پزشک استارتاپ را تحت فشار قرار می دهد که باید آن نظر را پاک کنید.

آیا به صادرات 6 تیمی که دردور اول و دوم فعالیت هلثیو متولد شدند و در حال حاضر هم موفق هستند فکر کرده اید؟

در دنیا حوزه سلامت حوزه‌ای است که رشد آن کمی کند است. اما اگر رشد کند اتفاق بسیار خوب و قابل توجهی شکل می گیرد. این موضوع را استارتاپ و  سرمایه گذار باید هر دو درک کنند. در صورت درک این موضوع دیگر خیلی زود نمی برند و در مسیر رشد پیش می‌روند.

سرمایه گذار حوز سلامت، مخصوصا سلامت دیجیتال باید بسیار با حوصله، ریسک پذیر و با نگاهی جامع باشد. از همین رو اگر منتظر باشیم این روند شکل بگیرد زمان قابل توجهی را از دست خواهیم داد. برای مدیریت و مواجهه درست با این موضوع سبد سرمایه گذاری خود را گسترش می‌دهیم و در چنین شرایطی در بخش های مختلف سرمایه گذاری می‌کنیم.

برای مثال در این سبد یک سری سرمایه گذاری های بلند مدتی داریم که در حال حاضر خروجی و سود مالی ندارند اما در آینده اثربخش خواهند بود. این حوزه‌ها اگر چه سود آنی ندارند اما در حال تولید دیتای ارزشمندی هستند که نه تنها برای ما مفید است بلکه برای رگولاتور هم ارزشمند است.

کنار این موضوع سرمایه گذاری هایی هم وجود دارند که زودبازده هستند و کل تیم را خیلی زود به سود می رساند. از همین رو در دور اول فعالیت‌های خود با بالا آوردن استارتاپ های زود بازده خیلی زود به سود رسیدیم. در دور دوم همینطور بود. ما سعی کردیم با تیم تولید کننده کیت آزمایشگاهی به پول و سود برسیم.

یک تیم چطور می تواند با هلثیو همکاری کند؟

ما با تجربه ای که داشتیم روی تیم و ایده سرمایه گذاری نمی‌کنیم بلکه روی آدم‌ها سرمایه گذاری می‌کنیم. اعتقاد ما این است که کار کردن با افرادی که واقعا آدم حسابی هستند می تواند نتیجه مثبت و قابل توجهی داشته باشد. وقتی یک فرد انگیزه بالایی داشته باشد قطعا روند کاری موفقیت آمیز خواهد بود. فاندرهای هلثیو اغلب افرادی تاپ و موفق هستند. تیم‌ها و افرادی که هلثیو با آنها همکاری می‌کنند افرادی کاملا ارزشمند هستند و حتی با شکست خوردن هم می‌توان به این شکست افتخار کرد.

یک تیم استارتاپی پزشکی با تیم استارتاپی در حوزه‌های دیگر خیلی متفاوت است؟

در همه دنیا کار کردن با پزشک بسیار سخت است. این موضوع یک نکته کاملا مرتبط با بخش منابع انسانی است. فارغ التحصیلان پزشکی همواره همه افراد را مثل بیمار می بینند. متاسفانه فرهنگ حاکم بر سیستم پزشکی به گونه‌ای است که پزشکان همواره خود را بهتر از دیگران تصور می‌کنند. یک سیستم شبه نظامی هم در اینجا حاکم است که پزشکان را طبقه‌بندی می‌کند و هرکس بیشتر فعالیت کرده باشد، از دیگران بالاتر است.

این فرهنگ نه تنها در ایران بلکه درهمه دنیا حاکم است. از همین رو تیم‌هایی که پزشک در آنها فعال است تیم با مشکلات و چالش هایی مواجه است. اما مدیریت این موضوع راهکار و راه حل خود را هم دارد. برای مثال دانشگاه هایی مثل استنفورد با مطالعاتی که انجام داده‌اند به مراحلی رسیده‌اند که امکان مدیریت این موضوع را دارند. از همان ابتدا پزشکان را با مفاهیم مدرن آشنا می‌کنند.

به خود هلثیو بیشتر بپردازیم، در حال حاضر در دور سوم فعالیت های خود هستید؟ آیا تیمی در این دور جذب کردید؟

در این دوره به سمت بخش سبک زندگی حرکت کردیم. یکی از بخش های سبک زندگی مربوط به سلامت روان می شود. در روزهایی که تعداد مرگ و میر ناشی از کرونا بیشتر است، تعداد مراجعه افرادی که در این حوزه نیاز به دریافت مشاوره داشتند هم بیشتر شد. این در حال است که حقیقتا در این حوزه با نوآوری خاصی روبرو نشده‌ایم. هیچ نوآوری وجود ندارد. در حقیقت همان مشاوره به صورت آنلاین ارائه می‌شود.

این در صورتی است که در روند این زنجیره ارزش رشد قابل توجهی را می توان تجربه کرد. علاوه بر حوزه سلامت روان در سبک زندگی، بخش تغذیه هم اهمیت قابل توجهی دارد. این بخش هم کاملا بکر است و استارتاپ خاصی در این حوزه مشغول به فعالیت نیست. سومین بخش هم بخش فعالیت بدنی است. در حال حاضر درصد کودکانی که درگیر پوکی استخوان شده‌اند مدام در حال افزایش است. از همین رو حرکت در همین حوزه سبک زندگی هم اهمیت بسیار ویژه و قابل توجهی دارد.

این دغدغه ها خیلی جالب هستند، اما آیا توانسته‌اید تیمی هم در این حوزه جذب کنید؟

ما تیم جذب نمی کنیم. ما به دنبال پیدا کردن افرادی هستیم که پتانسیل های رشد را داشته باشند. ما با این روش تجربه خیلی خوبی هم از هومکا داشتیم. هومکا جذب سرمایه خیلی خوبی داشت و توانستیم نوین ترین پولی که ممکن است را از این روش جذب کند. فعالیت های هومکا تا جایی بالا رفت که بعد عید در ابتدای امسال با چند سرمایه گذار چانه زنی خوبی داشته باشیم و بهترین جذب سرمایه ممکن را تجربه کنیم. در بخش های دیگر با مجموعه لیان و مکس به نتیجه رسیدیم که آنها هم اگر به خوبی مدیریت شوند نتیجه خیلی جذابی را خواهیم داشت.

آینده هلثیو را چطور می‌بینید؟

حقیقت این است که در ایران برنامه ریزی کردن برای آینده کار خیلی ساده‌ای نیست. اما به هر حال ما مدام در حال رصد هستیم. در چشم انداز خود این هدف را داریم که اگر برای مثال 10 فعال غول سلامت دیجیتال وجود دارد. 4 مورد از این 10 مورد از تیم هلثیو ساخته شده باشد و قطعا یکی از این 4 مورد هومکا است؛ تمرکز ویژه‌ای روی این تیم و ساخت تیم‌هایی مثل آن خواهیم داشت.