بورس کالا اجازه پیش‌فروش خودروهای وارداتی را نمی‌دهد

سخنگوی وزارت صمت اوایل دی‌ماه از عرضه ۱۰۰ هزار خودروی وارداتی تا پایان سال جاری خبر داد. قرار بود ۱۰ هزار دستگاه از این خودروها به‌طور فیزیکی در بورس کالا در دسترس مشتریان قرار بگیرند و ۹۰ درصد آن‌ها به‌طور پیش‌فروش در این بستر مزایده‌ای عرضه شوند. حال خبر رسیده که سازمان بورس کالا با این شیوه عجیب عرضه مخالف بوده و حضور فیزیکی خودروها در گمرکات کشور و دریافت قبض انبار را دو شرط پیش‌فروش خودروهای وارداتی در بورس عنوان کرده است.

قرار بوده 90 هزار دستگاه خودروی وارداتی به‌صورت پیش‌فروش در بورس کالا عرضه شود، آن‌هم به‌نحوی که پس از انجام پیش‌فروش کامل، واردکننده با شرکت خارجی برای ساخت و خرید خودرو قرارداد ببندد. ظاهراً بورس کالا چندان موافق این سازوکار عجیب و نامطمئن در مورد عرضه محصولات نیست و تنها به شرطی جواز پیش‌فروش خودروهای وارداتی را صادر می‌کند که به گمرکات کشور رسیده باشند و البته بازرسان ویژه، حضور خودروها در گمرکات را مورد تأیید قرار دهند.

البته تعیین شرط پیش‌فروش خودروهای وارداتی در بورس چندان ‌هم دور از منطق نیست. بورس کالا جزو یکی از شفاف‌ترین بازارهای اقتصادی کشور به‌حساب می‌آید؛ چرا که در قبال تعهد به معاملات خود بسیار سرسخت است. بورس کالا باید بتواند به خریداران ضمانت دهد که محصول پیش‌خریداری‌شده در یک بازه زمانی خاص به آن‌ها تحویل داده می‌شود. این درحالی است که به گفته سخنگوی صمت، بورس کالا باید تضمین تحویل محصولاتی را به خریداران دهد که هنوز حتی ساخته نشده‌اند.

درحقیقت ابهام و ایراد بسیاری در این نحوه پیش‌فروش خودرو وجود دارد؛ چرا که آینده ارزی کشور روشن و قابل پیش‌بینی نیست. درحال‌حاضر ارزش دلار روزبه‌روز بیشتر می‌شود و بدیهی است که پیش‌فروش خودروها و تحویل آن‌ها (مثلاً) در سه یا شش ماه آینده، برای واردکننده صرفه اقتصادی ندارد. از نظر بورس کالا، رویه‌ای که صمت برای واردات و عرضه خودروها در پیش گرفته، یک رویه مبهم و پرریسک است و به بازنگری احتیاج دارد.