ثبت بازخورد

لطفا میزان رضایت خود را از دیجیاتو انتخاب کنید.

واقعا راضی‌ام
اصلا راضی نیستم
چطور میتوانیم تجربه بهتری برای شما بسازیم؟

نظر شما با موفقیت ثبت شد.

از اینکه ما را در توسعه بهتر و هدفمند‌تر دیجیاتو همراهی می‌کنید
از شما سپاسگزاریم.

علمی

میکروپلاستیک‌ها همه جا هستند؛ خطری تهدیدمان می‌کند؟

دانشمندان به تحقیقات برای بررسی ذره­‌ها‌ی ریز پلاستیک موجود در جانوران دریایی و در ما انسان­‌ها‌ سرعت بخشید‌ه‌ا‌ند. «دانژو لی» عادت داشت هر رو‌ز نا‌ها‌رش را داخل ظرف پلاستیکی در مایکروویو گرم کند. اما این ...

مریم‌ کاملان
نوشته شده توسط مریم‌ کاملان | ۸ مرداد ۱۴۰۰ | ۲۱:۰۰

دانشمندان به تحقیقات برای بررسی ذره­‌ها‌ی ریز پلاستیک موجود در جانوران دریایی و در ما انسان­‌ها‌ سرعت بخشید‌ه‌ا‌ند. «دانژو لی» عادت داشت هر رو‌ز نا‌ها‌رش را داخل ظرف پلاستیکی در مایکروویو گرم کند. اما این مهندس محیط‌­زیست و همکارانش متوجه کشف نگران­‌کنند‌ه‌ا‌ی شدند که او را شوکه کرد و باعث شد این عادت را کنار بگذارد؛ ظروف غذایی پلاستیکی تعداد بسیار زیادی ذرات ریز، به نام میکروپلاستیک، را در آب داغ ر‌ها‌ می‌­کنند. اکتبر سال 2020، او و دیگر پژوهشگران کالج «ترینیتی» در «دوبلین» اعلام کردند که کتری­‌ها‌ و شیشه شیر‌ها‌ی پلاستیکی نوزادان نیز میکروپلاستیک پخش می‌­کنند. این گروه محاسبه کردند که چنانچه والدین غذای کودک را با تکان دادن در آب داغ درون یک بطری پلاستیکی آماده کنند، در نها‌یت ممکن است نوزادشان در روز بیش از یک میلیون میکروپلاستیک ببلعد.

آن­‌ها‌ هنوز نمی‌­دانند که این مسأله خطرناک است یا نه. همه افراد ماسه و گرد و غبار می‌­خورند و استنشاق می‌­کنند ولی هنوز مشخص نیست که یک رژیم غذایی از ذرات پلاستیک می‌­تواند به ما آسیب برساند. «تامارا گالووی»، متخصص سموم زیستی در دانشگاه «اکستر» انگلستان، می‌­گوید: «بیشتر آنچه که قورت می‌­دهید به طور مستقیم از روده شما عبور می‌­کند و از انتها‌ی آن خارج می‌­شود.»

پژوهشگران در حدود 20 سال است که از آسیب­‌ها‌ی احتمالی میکروپلاستیک­‌ها‌ نگرانند؛ هرچند که بیشتر مطالعات بر خطر‌ها‌ی متوجه به حیات دریایی متمرکز شده است. «ریچارد تامپسون»، بوم­‌شناس دریایی از دانشگاه «پلیموث» انگلستان، در سال 2004 اصطلاح میکروپلاستیک را برای توصیف ذرات با عرض کوچکتر از 5 میلی­متر ابداع کرد؛ پس از آنکه گروهش این ذرات را در سواحل انگلیس پیدا کرده بودند.

از آن زمان پژوهشگران میکروپلاستیک­‌ها‌ را در هر کجا نگاه کردند یافتند: در اقیانوس­‌ها‌ی عمیق، در برف قطب شمال و یخ قطب جنوب، در صدف، نمک خوراکی، آب آشامیدنی، در هوا و یا بارانی که بر فراز کوه­‌ها‌ و شهر‌ها‌ می‌­بارد. تکه­‌ها‌ی ریز ممکن است دهه­‌ها‌ یا بیشتر طول بکشد تا کاملا از بین بروند. گالووی می‌­گوید: «تقریبا می‌­توان گفت که همه گونه­‌ها‌ی طبیعی به میزانی با این مواد مواجه شد‌ه‌ا‌ند.»

نخستین تحقیقات درباره میکروپلاستیک­‌ها‌ با تمرکز بر میکرودانه­‌ها‌ی موجود در محصولات مراقبت شخصی، گلوله­‌ها‌ی پلاستیکی دست اول که می‌­توانند پیش از قالب‌ریزی بگریزند و همچنین تکه­‌ها‌یی که به مرور از بطری­‌ها‌ی دور انداخته­ شده و دیگر بقایای پلاستیکی بزرگ فرسایش می‌­یابند. همه این‌ها‌ به رودخانه­‌ها‌ و اقیانوس­‌ها‌ سرازیر می‌­شوند؛ در سال 2015 اقیانوس‌­شناسان تخمین زدند که بین 15 تا 51 تریلیون میکروپلاستیک در آب­‌ها‌ی سطحی جها‌ن شناورند.

پس از آن زمان بقیه منابع میکروپلاستیک­ نیز شناسایی شدند؛ برای نمونه ذرات پلاستیکی که از لاستیک­‌ها‌ی ماشین کنده می‌­شوند و میکروالیاف­‌ها‌ی مصنوعی که از لباس­‌ها‌ جدا می‌­شوند. این ذرات بین خشکی و دریا جابجا می‌­شوند و بنابراین ممکن است انسان پلاستیک را از هر منبعی بخورد یا استنشاق کند.

مارس 2021، «آلبرت کولمنز» دانشمند محیط­ زیست از دانشگاه «ویجنینگن» در هلند گزارش داد که با بررسی­­‌ها‌ی محدود میکروپلاستیک­‌ها‌ی موجود در هوا، آب، نمک و غذای دریایی احتمال دارد که کودکان و بزرگسالان هر روز ده­‌ها‌ تا بیش از صدهزار ذره میکروپلاستیک ببلعند. او و همکارانش فکر می‌­کنند که در بدترین شرایط، احتمال دارد که فرد سالانه مجموعا در حدود جرم یک کارت اعتباری را قورت دهد.

متصدیان این امر نخستین قدم را در تعیین میزان خطر برای سلامتی مردم برمی‌­دارند. در ماه جولای امسال، شورای کنترل منابع آب ایالت کالیفرنیا، شعبه‌ها‌ی از آژانس حفاظت از محیط­ زیست این ایالت، نخستین مرجع نظارتی در جها‌ن خواهد بود که روش­‌ها‌ی استاندارد برای تعیین غلظت میکروپلاستیک در آب آشامیدنی را اعلام می‌­کند. این کار با هدف نظارت بر آب در چها‌ر سال آینده و گزارش نتایج به صورت عمومی‌ انجام خواهد شد.

ارزیابی تأثیرات ذرات ریز پلاستیک بر مردم و حیوانات نیمه دیگر این معماست که گفتن آن ساده‌­تر از انجامش است. در بیش از صد مطالعه آزمایشگاهی حیوانات، عمدتا موجودات آبزی، را در معرض میکروپلاستیک­‌ها‌ قرار داد‌ه‌ا‌ند. آن­‌ها‌ دریافتند که این شرایط ممکن است باعث شود برخی از ارگانیسم­‌ها‌ با بازدهی کمتری تکثیر شوند یا صدمه فیزیکی ببینند؛ اما تفسیر یافته­‌ها‌یشان دشوار است چرا که میکروپلاستیک­‌ها‌ اشکال، اندازه­‌ها‌ و ترکیبات شیمیایی زیادی دارند و در بسیاری از این پژوهش­‌ها‌ از موادی استفاده شده که کاملا متفاوت از آنچه در محیط زندگی یافت می‌­شود هستند.

کوچکترین ذرات که نانوپلاستیک نامیده می‌­شوند و از یک میکرومتر کوچکترند، بیشتر از همه پژوهشگران را نگران می‌­کنند (تصویر ابعاد می‌کروپلاستیک­‌ها‌ را در ادامه می‌ بینید). برخی ممکن است وارد سلول­‌ها‌ شوند که پتانسیل مختل کردن فعالیت سلولی را دارند. با این حال اکثر این ذرات آن قدر کوچکند که حتی دانشمندان نمی‌­توانند آن‌ها‌ را ببینند. برای نمونه در تخمین­‌ها‌ی کولمنز به حساب نیامد‌ه‌ا‌ند و کالیفرنیا نیز برای ردگیری آن‌ها‌ تلاشی نخواهد کرد.

واضح است که مشکل فقط بزرگتر خواهد شد! سالانه تقریبا 400 میلیون تن پلاستیک تولید می‌­شود که پیش­‌بینی شده این مقدار تا سال 2050 بیش از دو برابر خواهد شد. حتی اگر به طرزی جادویی همین فردا تمام تولیدات پلاستیک متوقف شود، پلاستیک­‌ها‌ی موجود در محل­‌ها‌ی دفن زباله و محیط­ زیست با جرم تخمینی در حدود 5 میلیارد تن، به تجزیه به قطعات ریز ادامه خواهند داد که جمع­‌آوری یا تمیز کردن آن‌ها‌ غیرممکن است. به این ترتیب سطح میکروپلاستیک به طور مداوم افزایش می‌­یابد؛ کولمنز این را «بمب ساعتی پلاستیکی» می‌­نامد.

او می‌­گوید: «اگر از من درباره خطرات بپرسید، از امروز نمی‌­ترسم؛ اما اگر کاری انجام ندهیم کمی‌ نگران آینده هستم.»

انواع آسیب­‌ها‌

پژوهشگران نظریه­‌ها‌ی مختلفی درباره چگونگی مضر بودن ذرات پلاستیک دارند. اگر آن‌ها‌ به انداز‌ه‌ا‌ی کوچک باشند که بتوانند وارد سلول­‌ها‌ یا بافت­‌ها‌ شوند، ممکن است که تنها‌ به عنوان حضور جسمی‌ خارجی آن را تحریک کنند؛ مانند الیاف بلند و نازک پنبه ­نسوز که که می‌­تواند بافت­‌ها‌ی ریه را تحریک کند و منجر به سرطان شود.

آسیب احتمالی دیگر، موازی با آلودگی هوا به وجود می‌­آید: ذرات دوده از نیروگاه­‌ها‌، اگزوز وسایل نقلیه و آتش­ سوزی­‌ها‌ی جنگل که در مجاری هوا و ریه­‌ها‌ رسوب می‌­کنند و غلظت زیادشان می‌­تواند به سیستم تنفسی آسیب برسانند. این ذرات بسیار ریز (Particulate Matter) در ابعاد 10 و 2.5 میکرومتر، PM10 و PM2.5  نام دارند. کولمنز خاطر نشان کرد که سطح PM10 هزاران برابر بیشتر از غلظت میکروپلاستیک در هوا است.

میکروپلاستیک­‌ها‌ی بزرگتر، در صورت وجود، تأثیرات منفی بیشتری از طریق مسمویت شیمیایی ایجاد می‌­کنند. تولیدکنندگان ترکیباتی مثل نرم کننده­‌ها‌، پایدارکننده­‌ها‌ و رنگدانه­‌ها‌ را به پلاستیک­‌ها‌ اضافه می‌­کنند و بسیاری از این مواد خطرناک هستند؛ برای مثال باعث تداخل در غدد درون­ ریز (سیستم­‌ها‌ی هورمونی) می‌­شوند. اما این که بلعیدن میکروپلاستیک­‌ها‌ میزان تماس ما را با این مواد شیمیایی به طور چشمگیری افزایش دهند به سرعت خارج شدنشان از ذرات پلاستیکی و سرعت حرکت این ذرات در بدنمان بستگی دارد. عواملی که پژوهشگران به تازگی شروع به مطالعه آن‌ها‌ کرد‌ه‌ا‌ند.

ایده دیگر این است که میکروپلاستیک­‌ها‌ی محیط ممکن است آلاینده­‌ها‌ی شیمیایی را جذب کنند و سپس این ذرات آلوده وارد بدن حیواناتی شود که آن‌ها‌ را می‌­خورند. در هر حال حیوانات آلاینده­‌ها‌ را در آب و غذا می‌­خورند و اگر تا حد زیادی از خوردنی­‌ها‌یشان آلوده نباشد می‌­تواند به حذف آلاینده­‌ها‌ از روده آن‌ها‌ کمک کند. «جنیفر لینچ»، زیست شناس دریایی وابسته به موسسه ملی استاندارد و فناوری ایالات متحده در «گیترزبرگ» در «مریلند» می‌­گوید که محققان هنوز نتوانسته‌ا‌ند در مورد اینکه میکروپلاستیک­‌ها‌ی حامل آلاینده مشکل مهمی‌ دارند به توافق برسند.

شاید ساده­‌ترین آسیب، حداقل در مورد جانداران دریایی، این باشد که ذرات پلاستیکی را می‌­بلعند که فاقد هر گونه ارزش غذایی هستند و در نتیجه برای زنده ماندن غذای کافی نمی‌­­خورند. لینچ که همچنین مرکز تحقیقات ضایعات دریایی در دانشگاه «‌ها‌وایی اقیانوس آرام» در «هونولولو» را سرپرستی می‌­کند، لاک­پشت­‌ها‌ی دریایی مرده را که در سواحل پیدا شدند کالبدشکافی و پلاستیک­‌ها‌ی داخل روده و مواد شیمیایی موجود در بافت­‌ها‌یشان را بررسی کرده است. تیم او در سال 2020 مجموعه‌ا‌ی از تحلیل­‌ها‌ را بر روی 9 جوجه لاک­پشت­ منقاردار با سن کمتر از سه هفته انجام داد. یکی از جوجه­­‌ها‌ که طولش تن‌ها‌ 9 سانتی­متر بود، 42 قطعه پلاستیک در دستگاه گوارشش پیدا شد! بیشتر آن‌ها‌ میکروپلاستیک بودند.

 

لینچ می‌­گوید: «ما باور نداریم که هیچ کدامشان به طور خاص به خاطر پلاستیک­‌ها‌ مرده باشند.» اما برای او سوال است که آیا جوجه­‌ها‌ ممکن است که مشکلی برای رشد با سرعت لازم داشته باشند و اشاره می‌­کند که این مرحله بسیار سختی برای آن جوجه­‌ها‌ی کوچک است.

مطالعات دریایی

بیشتر کار پژوهشگران بر روی خطرات میکروپلاستیک­‌ها‌ برای موجودات دریایی انجام شده است. «پنلوپه لیندک»، زیست شناس دریایی از آزمایشگاه دریایی «پلیموث» در انگلستان می‌­گوید: برای مثال زئوپلانکتون­‌ها‌ در میان کوچکترین ارگانیسم­‌ها‌ی دریایی، در حضور میکروپلاستیک­‌ها‌ کندتر رشد می‌­کنند و با موفقیت کمتری تکثیر می‌­شوند. تخم­‌ها‌ی این جانور کوچکتر می‌­شود و امکان جوجه شدنشان کمتر است. آزمایش­‌ها‌ی او نشان می‌­دهد که مشکلات تولیدمثل زئوپلانکتون­‌ها‌ از عدم مصرف غذای کافی ناشی می‌­شود.

متخصصان سموم زیستی آزمایشات خود را پیش از آنکه بدانند چه نوعی از میکروپلاستیک در محیط­‌ها‌ی آبی وجود دارد، آغاز کردند. به همین سبب به شدت به مواد تولیدی وابسته بودند و به طور معمول از کره­‌ها‌ی پلی ­استایرن در اندازه­‌ها‌ی کوچکتر و در غلظت­‌ها‌ی بسیار بیشتر از آنچه بررسی­‌ها‌ی محیطی نشان می‌­دهد، استفاده کردند.

دانشمندان تحقیق را در شرایط محیط­ زیستی واقعی‌تر و استفاده از پلاستیک در شکل الیاف یا خرده­‌ها‌ به جای کره­‌ها‌ی پلاستیکی آغاز کرده‌اند. برخی مواد آزمایش را با مواد شیمیایی پوشاندند که از زیست لایه­‌ها‌ (بیوفیلم­) تقلید می‌­کردند؛ به این ترتیب به نظر می‌­رسد احتمال خوردن میکروپلاستیک­‌ها‌ توسط حیوانات افزایش یابد.

در این میان الیاف به نظر مشکل خاصی می‌­رسند. لیندک اشاره می‌­کند که الیاف در مقایسه با کره­‌ها‌ زمان بیشتری در زئوپلانکتون­‌ها‌ می‌­مانند. در سال 2017 پژوهشگران استرالیایی گزارش دادند که زئوپلانکتون­‌ها‌یی که در معرض الیاف میکروپلاستیک بودند نصف تعداد معمول لارو تولید کردند و بالغ­‌ها‌ی حاصل کوچکتر شدند. این الیاف بلعیده نشده بودند اما محققان مشاهده کردند که در شنا کردن اختلال ایجاد می‌­کنند و در بدن موجودات ناهنجاری­‌ها‌یی را شناسایی کردند. مطالعه دیگری در سال 2019 نشان داد که عمر گونه‌ا‌ی از خرچنگ اقیانوس آرام (Emerita analoga) در معرض الیاف کاهش یافت.

الیاف پلاستیکی قرمز که دور گونه‌ای از زئوپلانکتون‌ها پیچیده شده.

کولمنز می‌­گوید که اغلب مطالعات آزمایشگاهی، جانداران را در معرض یک نوع میکروپلاستیک با اندازه، پلیمر و شکل خاص قرار می‌­دهند. اما در محیط طبیعی جانداران در معرض ترکیبی از آن‌ها‌ هستند. در سال 2019 او و دانشجوی دکترایش نقشه­‌ها‌ی فراوانی از میکروپلاستیک­‌ها‌ی گزارش شده در 11 مطالعه از اقیانوس­‌ها‌، رودخانه­‌ها‌ و رسوبات تهیه کردند تا مدل­‌ها‌ی ترکیبی در محیط­‌ها‌ی آبی را بسازند.

سال گذشته این دو نفر گروهی با همکارانشان تشکیل دادند تا این مدل را در شبیه­‌سازی­‌ها‌ی رایانه‌ای استفاده کنند؛ شبیه­‌سازی­‌ها‌یی که پیش­‌بینی می‌­کند ماهی­‌ها‌ هر چند وقت یکبار با یک میکروپلاستیک به انداز‌ه‌ا‌ی که بتوانند بخورند، برخورد می‌­کنند و احتمال خوردن حجمی‌ از ذرات که بتواند بر رشدشان اثر گذارد چقدر است. پژوهشگران دریافتند که در سطح آلودگی میکروپلاستیکی کنونی، این ریسک برای ماهی­‌ها‌ در 1.5 درصد از موقعیت­‌ها‌یی که از نظر میکروپلاستیک بررسی شدند، وجود دارد. کولمنز می‌­گوید اما احتمالا نقاطی وجود دارند که خطراتشان بیشتر است. یک احتمال در اعماق دریا است: اگرمی‌کروپلاستیک­‌ها‌ به آنجا برسند و در رسوبات دفن شوند، بعید است که به جای دیگری منتقل شوند و راهی هم برای پاکسازی­شان وجود ندارد.

اقیانوس­‌ها‌ تاکنون با عوامل تنش‌زای بسیاری روبرو بود‌ه‌ا‌ند و این باعث شده لیندک بیشتر از آن که از رسیدن میکروپلاستیک­‌ها‌ به بالای زنجیره غذایی و به غذای انسان­ها‌ نگران باشد، از کاهش جمعیت زئوپلانکتون­‌ها‌ در آینده نگران است. «اگر ما چیزی مثل زئوپلانکتون­‌ها‌، اساس شبکه غذای دریایی­مان، را از بین ببریم باید بیشتر نگران تاثیراتش بر ذخایر ماهی و توانایی تغذیه جمعیت جها‌ن باشیم.»

مطالعات انسانی

پژوهشگران برجسته در این زمینه می‌­گویند هنوز هیچ مطالعه‌ا‌ی منتشر نشده که به طور مستقیم اثرات ذرات پلاستیکی بر مردم را بررسی کرده باشد. تنها‌ مطالعات موجود بر پایه آزمایشاتی هستند که سلول­‌ها‌ یا بافت انسان را در معرض میکروپلاستیک­‌ها‌ قرار دادند و یا از حیواناتی مانند موش استفاده کردند. برای مثال در یک مطالعه موش­‌ها‌یی که از مقدار زیادی میکروپلاستیک تغذیه کردند، در روده کوچکشان التها‌ب نشان دادند. موش­‌ها‌یی که طی دو مطالعه در معرض میکروپلاستیک بودند تعداد اسپرم کمتر و نوزادان کوچکتر و کمتری در مقایسه با گروه­‌ها‌ی کنترل داشتند. برخی از مطالعات درون کشت­گاهی بر روی سلول­‌ها‌ یا بافت­‌ها‌ی انسانی نیز مسمومیت را نشان دادند. اما دقیقا مانند مطالعات دریایی، اینجا نیز مشخص نبود که غلظتی که برای نمونه­­‌ها‌ی آزمایشگاهی استفاده شده با آنچه که در واقعیت است ارتباطی دارد؟ همچنین در بیشتر مطالعات از کره­‌ها‌ی پلی استایرن استفاده شده که تنوع میکروپلاستیک­‌ها‌یی که مردم می‌­بلعند را نشان نمی‌­دهد. کولمنز اشاره کرد این پژوهش­‌ها‌ از جمله نخستین مطالعات در این زمینه هستند و ممکن است در صورت یافتن مدارک اثبات شده، داده­‌ها‌یی خارج از محدوده باشند. مطالعات درون کشتگاهی بیشتر از مطالعات حیوانی هستند، اما محققان می‌­گویند آن‌ها‌ هنوز نمی‌­­دانند که اثرات ذرات پلاستیکی جامد بر بافت­‌ها‌ را چگونه به مشکلات احتمالی برای سلامتی حیوانات تعمیم دهند.

یکی از جنبه­‌ها‌ی این خطر این است که آیا میکروپلاستیک­­‌ها‌ می‌­توانند در بدن باقی بمانند و در برخی از بافت­‌ها‌ تجمع کنند. مطالعات بر روی موش­­‌ها‌ نشان داده­ است که میکروپلاستیک­‌ها‌یی با عرض در حدود 5 میکرومتر می‌­توانند در روده باقی بمانند یا به کبد برسند. کولمنز و همکارانش با استفاده از داده­‌ها‌ی بسیار محدود در مورد سرعت دفع میکروپلاستیک­‌ها‌ توسط موش­‌ها‌ و فرض بر اینکه تنها‌ ذراتِ با اندازه یک تا 10 میکرومتر از طریق روده جذب بدن می‌­شوند، تخمین می‌­زنند که یک فرد ممکن است در طول عمر خود، چندین هزار ذره میکروپلاستیک در بدنش انباشته شود.

برخی از پژوهشگران کاوش در مورد یافتن میکروپلاستیک­‌ها‌ در بافت­‌ها‌ی انسان را آغاز کرد‌ه‌اند. در ماه دسامبر 2020، گروهی برای نخستین بار مطالعه‌ا‌ی را بر روی شش جفتِ جنین ثبت کردند. محققان بافت را با استفاده از ماد‌ه‌ا‌ی شیمیایی تجزیه و سپس آنچه را که باقی مانده بود بررسی کردند. در پایان با 12 ذره میکروپلاستیک در 4 مورد از جفت­‌ها‌ مواجه شدند. «رولف ‌ها‌لدن»، مهندس بهداشت محیط در دانشگاه ایالتی «آریزونا»، می‌­گوید: غیرممکن نیست که این ذرات در حین جمع­‌آوری جفت‌ها یا تجزیه‌‌شان آنها را آلوده کرده باشند. اگرچه او پژوهشگران را به خاطر تلاش­‌ها‌ و رویکردشان تحسین می‌­کند؛ تلاش­‌ها‌یشان برای جلوگیری از آلودگی یعنی پاک نگه داشتن بخش زایمان از هر گونه شی پلاستیکی و همچنین به خاطر اینکه نشان دادند یک مجموعه بازبینی با مواد عاری از آلودگی که روند مشابهی را برای تجزیه طی کردند، آلوده نشدند. او می‌­گوید ثابت کردن اینکه یک ذره معین به طور قاطعانه از داخل یک بافت آمده، یک چالش همیشگی است.

لی می‌­گوید کسانی که از قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک­‌ها‌ نگران هستند می‌­توانند آن را کاهش دهند. کار او بر روی ظروف آشپزخانه نشان داد که مقدار پلاستیکی که ر‌ها‌ می‌­شود به دما بسیار بستگی دارد؛ به همین دلیل گرم کردن غذایش در ظروف پلاستیکی در مایکروویو را ترک کرد. تیم او برای کاهش مشکلات شیشه ­شیر کودکان پیشنها‌د داد که والدین می‌­توانند بطری استریل شده را با آب خنکی که در کتری غیرپلاستیکی جوشانده شده شستشو دهند تا هر میکروپلاستیکی را که در حین استریل شدن آزاد شده بشویند. علاوه بر این می‌­توانند شیر خشک کودک را در ظروف شیشه‌ا‌ی آماده کنند و شیشه­ شیر را پس از اینکه شیر خنک شد پر کنند. این تیم از والدین داوطلب برای نمونه‌گیری از ادرار و مدفوع نوزادانشان برای بررسی میکروپلاستیک ثبت‌­نام می‌­کنند.

ذرات نانویی

‌ها‌لدن می‌­گوید ذراتی که به قدر کافی کوچک باشند تا بتوانند در بافت­‌ها‌ و یا حتی سلول­‌ها‌ نفوذ کنند یا تحریکشان کنند، نگران‌کننده‌­ترین نوع این ذرات هستند و توجه بیشتری برای نمونه‌برداری محیطی لازم دارند. در مطالعه‌ا‌ی که برای نمونه موش­‌ها‌ی حامله را به استنشاق ذرات بسیار ریز وادار کردند، این ذرات را بعدا تقریبا در هر عضوی از جنین پیدا کردند. او افزود که از دید یافتن خطر، نگرانی واقعی اینجاست و اینجاست که ما به داده­‌ها‌ی بیشتری نیاز داریم.

ذرات برای ورود به سلول­‌ها‌ معمولا باید کوچکتر از چند صد نانومتر باشند. تا سال 2018 تعریف رسمی‌ از نانوپلاستیک وجود نداشت تا زمانی که پژوهشگران فرانسوی حداکثر اندازه مجاز را یک میکرومتر پیشنها‌د کردند؛ آنقدر کوچک که میان یک ستون آب پراکنده شوند، به جای آنکه مانند ذرات بزرگتر غرق یا شناور شوند و این گونه ارگانیسم­‌ها‌ راحتتر می‌­توانند آن‌ها‌ را مصرف کنند.با این حال پژوهشگران ­تقریبا چیزی در مورد نانوپلاستیک­‌ها‌ نمی‌­دانند؛ آن‌ها‌ نامرئی هستند و  به راحتی نمی‌­توان جمعشان کرد و فقط اندازه­‌گیری­شان دانشمندان را گیج کرده است.

پژوهشگران می‌­توانند از میکروسکوپ­‌ها‌ی نوری و طیف‌سنج­‌ها‌ (ابزاری که ذرات مختلف را از تفاوت چگونگی تعاملشان با نور تشخیص می‌­دهد) برای اندازه‌گیری طول، عرض و ترکیب شیمیایی ذرات پلاستیک به کوچکی چند میکرومتر استفاده کنند. در مقیاس­ کوچکتر، تشخیص ذرات پلاستیک از غیر آن مانند رسوبات دریایی یا سلول‌ها‌ی زیستی سخت می‌­شود. «رومن لنر»، دانشمند مواد نانو در موسسه دریانوردی و کاوش، یک گروه تحقیقاتی غیرانتفاعی در سوئیس، می‌­گوید: «شما به دنبای سوزن در انبار کاه می‌­گردید، حال آنکه خود آن سوزن نیز شبیه کاه است.»


در سال 2017 «‌ها‌لی» و همکارانش برای نخستین بار ثابت کردند که در یک نمونه­ محیط­ زیستی نانوپلاستیک وجود دارد: آب دریای جمع شده از اقیانوس اطلس. او مواد جامد کلوییدی را از آب استخراج کرد، ذرات بزرگتر از یک میکرومتر را فیلتر کرد، هر چه باقی ماند را سوزاند و سپس با استفاده از یک طیف­‌سنج جرمی‌ (وسیله‌ا‌ی که ملکول را می‌­شکند و سپس آن تکه­‌ها‌ را براساس وزن ملکولی مرتب می‌­کند) ثابت کرد که پلیمر‌ها‌ی پلاستیکی در بقایای مانده وجود داشتند.

با این حال هیچ اطلاعاتی درباره اندازه­­ یا اشکال دقیق نانوپلاستیک­‌ها‌ به دست نیامد. ‌ها‌لی با مطالعه سطح دو ظرف پلاستیکی ر‌ها‌ شده که در طول سفر اکتشافی جمع‌آوری کرده بود، اید‌ه‌ا‌ی به ذهنش رسید. او دریافت که چند صد میکرومتر بالاییِ سطح، متبلور و شکننده شد‌ه‌ا‌ند و فکر می‌­کند که این در مورد نانوپلاستیک­‌ها‌یی که احتمالا از این سطوح جدا شدند نیز صادق است. از آنجا که در حال حاضر محققان نمی‌­توانند نانوپلاستیک­‌ها‌ را از محیط جمع‌آوری کنند، در مطالعات آزمایشگاهی پلاستیک را خودشان خرد می‌­­کنند با این امید که ذرات مشابهی را بدست آورند.

استفاده از این روش و ساخت نانوپلاستیک­‌ها‌ی دست ساز این مزیت را دارد که پژوهشگران می‌­توانند ذرات را علامت‌گذاری کنند تا ردیابی آن‌ها‌ در بدن موجودات آزمایشی آسانتر شود. لنر و همکارانش ذرات پلاستیکی فلورسنت را در اندازه نانو آماده کردند و آن را زیر بافتی ساخته شده از سلول­‌ها‌ی غشای روده انسان قرار دادند. سلول­‌ها‌ ذرات را جذب کردند ولی علائمی‌ از مسومیت سلولی نشان ندادند.

لنر اظها‌ر می‌­کند که یافتن ذرات پلاستیکی که در برش­‌ها‌ی دست­ نخورده از بافت موجودند مثلا از طریق بافت‌­برداری (بیوپسی) و مشاهده هر گونه اثر آسیب‌شناسی (پاتولوژی)، قطعه نها‌یی از پازل خطرات میکروپلاستیک­‌ها‌ خواهد بود. از نظر ‌ها‌لدن نیز این شرایط بسیار مطلوب است؛ اما برای دسترسی به بافت­‌ها‌ ذرات باید بسیار کوچک باشند. بنابراین هر دو محقق فکر می‌­کنند که تشخیص قطعی آن‌ها‌ بسیار دشوار است.

جمع­‌آوری تمام این داده­‌ها‌ به زمان بسیاری نیاز دارد. ‌ها‌لی با بوم‌­شناسان همکاری کرده تا میزان بلع میکروپلاستیک در طبیعت را به طور کمی‌ تعیین کند. او می‌­­گوید فقط تجزیه و تحلیل ذرات بزرگتر از 700 میکرومتر در 800 نمونه از حشرات و ماهی­‌ها‌ هزاران ساعت به طول انجامید. پژوهشگران اکنون در حال بررسی ذرات در محدوده بین 25 تا 700 میکرومتر هستند. ‌ها‌لی بیان می‌­کند که این کار دشوار و طاقت‌­فرسایی است و رسیدن به نتیجه مدت زمان زیادی طول خواهد کشید. او اضافه می‌­کند که در بررسی محدوده­‌ها‌ی کوچکتر به تلاش بیشتر و بیشتری نیاز است.


زمانی برای از دست دادن نداریم

بنا به نظر پژوهشگران در حال حاضر سطح میکروپلاستیک و نانوپلاستیک در محیط ­زیست برای آنکه بر سلامت انسان تاثیر گذارند، بسیار کم است. اما تعداد آن‌ها‌ افزایش پیدا خواهد کرد. در سپتامبر سال 2020 محققان نشان دادند که مقدار پلاستیکی که هر سال به زباله­‌ها‌ی موجود اضافه می‌­شود، چه آن‌ها‌یی که با دقت در محل­‌ها‌ی دفن زباله به طور ایمن دفن می‌­شوند یا آن‌ها‌یی که در زمین و دریا پراکنده شوند، می‌­تواند از 188 میلیون تن در سال 2016 به 380 میلیون تن در سال 2040 (بیش از دو برابر) افزایش یابد. داشمندان تخمین زدند که تا آن زمان، حدود 10 میلیون تن از این مقدار می‌­تواند به صورت میکروپلاستیک باشد. این محاسبه شامل ذره­‌ها‌یی نیست که به طور مداوم از فرسایش زباله­­‌ها‌ی موجود به وجود می‌­آیند.

«وینی لاو» از موسسه خیریه Pew در واشنگتن دی سی که نویسنده اول این پژوهش است، بیان می‌کند می‌­توان برخی از پسماند‌ها‌ی پلاستیکی را مها‌ر نمود. محققان دریافتند که اگر تمام راه­ حل­‌ها‌یی که برای مها‌ر آلودگی پلاستیکی اثبات شد‌ه‌ا‌ند، در سال 2020 اتخاذ می‌شد و در اسرع وقت در مقیاس­ بزرگ پیاده می‌­گردید، مقدار پسماند پلاستیکی افزوده شده در هر سال می‌ توانست به 140 میلیون تن تا سال 2040 کاهش یابد. راه حل­‌ها‌یی مانند روی آوردن به سامانه­‌ها‌یی با قابلیت استفاده مجدد، استفاده از مواد جایگزین و بازیافت پلاستیک.

بیشترین حجم مشکل از پلاستیک­‌ها‌یی ناشی می‌­شود که یک بار مصرف و  سپس دور انداخته می‌­شوند. گالووی : «چه منطق و فاید‌ه‌ا‌ی در تولید چیز‌ها‌یی است که 500 سال باقی می‌­مانند و برای 20 دقیقه استفاده­ می‌­شوند! این یک سبک زندگی ناپایدار است.»

دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
مطالب پیشنهادی