وزیر ارتباطات: پیگیر حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از مراجع بین‌المللی هستیم

«عیسی زارع‌پور»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت پیگیر حذف برخی اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگلی پلی خواهد بود و از طریق مجامع بین‌المللی این موضوع را دنبال خواهد کرد. به گفته او از یک طرف تحریم‌های حوزه فناوری اطلاعات را برای مردم ایران برمی‌دارند اما در همین حال دسترسی به سرویس‌های محبوب ایرانی را که حاصل تلاش جوانان نخبه ایرانی در شرکت‌های دانش بنیان است را محدود می کنند.

زارع‌پور در واکنش به حذف برخی اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل‌پلی در یادداشتی در پیام‌رسان بله با تاکید بر اینکه به معاونین مربوطه دستور داده جریان را پیگیری کنند، گفت: «در تعامل با شرکت‌های دانش‌بنیان مالک این سکوها، ابعاد فنی و حقوقی این موضوع را برای اجرای اقدامات مقتضی بررسی می‌کنیم.»

این برای چندمین بار است که اپلیکیشن‌های ایرانی از پلتفرم‌های بین‌المللی حذف شده‌اند و مسئولان کشوری درباره آن اعلام پیگیری کرده‌اند. پیش از این نیز محمد جواد ظریف آن را نامشروع خوانده بود و امیر ناظمی پیگیری بهتر این موضوع را در گرو فعالیت انجمن‌های مردم نهاد دانسته بود.

هرچند تا امروز همچنان شاهد حذف اپلیکیشن‌های ایرانی و به طور مکرر اعلام پیگیری از مراجع بین‌المللی هستیم. شهریور سال گذشته و به دنبال حذف فیلیمو، آپارات و بلد از گوگل پلی وزارت ارتباطات در بیانیه‌ای اعلام کرد با همکاری سایر دستگاه‌ها همچون مرکز ملی فضای مجازی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه، از تمامی ظرفیت‌ها و راهکارهای حقوقی و سیاسی، پیگیر حقوق پلتفرم‌های ایرانی در مجامع بین‌المللی مربوطه خواهد بود. حالا اما این ماجرا تکرار شده است.

پیگیری‌های بی‌ثمر؟

این بار اظهار نظر وزیر ارتباطات مبنی بر پیگیری حذف اپلیکیشن‌های ایرانی در شرایطی است که به گزارش دیجیاتو چند اپلیکیشن بومی از عصر روز 24 آبان از سرویس گوگل پلی حذف شدند. حالا در پی حذف اسنپ، تپسی، سروش، بله و آی گپ وزیرارتباطات اعلام کرده موضوع را از طریق مراجع بین‌المللی دنبال خواهد کرد.

این موضوع را باید مورد توجه قرار داد که بررسی‌های اولیه نشان داده ظاهرا حذف این اپلیکیشن‌ها به دست خود گوگل انجام شده و ایمیل دریافتی از سوی گوگل به صاحبین این کسب و کارها، این موضوع را تایید کرده است. روابط عمومی تپسی نیز در گفتگو با دیجیاتو این موضوع را تایید کرد.

با این وجود وزیر ارتباطات همچنین در یادداشت خود در پیام رسان «بله» با انتقاد از اقدامات انحصارگرایانه شرکت‌های فناوری مطرح دنیا و اینکه به بهانه تحریم ایرانیان را از دریافت خدمات محروم می‌کنند اعلام کرد: «صاحبان برخی پلتفرم‌های مطرح دنیا که خود را مالک انحصاری حوزه فناوری اطلاعات می‌دانند، در طول سالیان متمادی با اتخاذ سیاست‌های انحصارگرایانه و استانداردهای چندگانه، تلاش کرده‌اند مانع از رشد و توسعه فناوری در ایران عزیز شوند.»

او در واکنش خود به این موضوع با یادآوری اینکه این اولین باری نیست که به بهانه تحریم، مردم ما و حتی کاربران ایرانی سراسر دنیا از نعمت استفاده از محصولاتی که ساخته جوانان متخصص همین مملکت است محروم می‌‌شوند، گفت: «تکرار این موضوع در شرایط فعلی که سکوهای ایرانی در زمینه‌های مختلف توسعه خوبی پیدا کرده و مردم هم به استفاده از آنها رغبت نشان داده‌اند، شائبه سیاسی بودن چنین تصمیماتی را قوت می‌بخشد.»

اگرچه اولین باری نیست که چنین اقداماتی در راستای حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از پلتفرم‌های بین‌المللی انجام می‌شود. اما اولین بار هم نیست که مسئولان بر پیگیری خود نسبت به آن تاکید می‌کنند. در همین راستا طی سال‌های گذشته محمد جواد ظریف و همچنین امیر ناظمی واکنش خود به جریان حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از پلتفرم‌های خارجی را با تاکید بر پیگیری آن اعلام کرده بودند.

ادامه تحریمی که نامشروع بود

مهرماه سال 1398 محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت در حاشیه بازدید از کارخانه نوآوری آزادی در گفتگو با دیجیاتو تاکید کرد که تحریم‌های آمریکا در دنیا نامشروع است و این نامشروعی به تحریم‌های اپل و گوگل علیه کسب‌وکارهای ایرانی نیز باز می‌گردد.

او در همان روزها و پیش از قطعی گسترده اینترنت در آبان 98 به دیجیاتو گفت: «واقعیت این است که این موضوع بیشتر در حوزه وزارت ارتباطات است اما ما هم در این راستا کمک می‌کنیم. کاری که ما کردیم این است که تحریم‌های آمریکا را در دنیا نامشروع کرده‌ایم. البته آمریکا قدرت زیادی در بازار دارد. قدرت دلار و بازار آمریکا بالاست اما این، به معنای آن نیست که آمریکا می‌تواند این روش‌ها را به شکل دائمی ادامه دهد.»

پیش از این اظهار نظر وزیر امور خارجه در خرداد ماه سال 1398 هم امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات وقت تاکید کرده بود که پیگیر حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از پلتفرم‌های بین‌المللی است.

 او در مصاحبه اختصاصی خود با دیجیاتو در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه به عنوان یکی از بازوهای اصلی وزارت ارتباطات چه تلاشی برای حل مشکل حذف اپلیکیشن‌های ایرانی کرده است؛ با اشاره به حضور در مجامع بین‌المللی و اعلام درخواست‌های متعدد این روند را راهی برای مدیریت رگولیشن جهانی عنوان کرده بود.

جالب است که ناظمی در این گفت‌وگو به اهمیت پیگیری‌های مردم، انجمن‌های مردم نهاد و NGO ها اشاره و تاکید کرده بود: «کار دیگری که می‌شود کرد، استفاده از ظرفیت نهادها و دادگاه‌های بین‌المللی است. اصطلاحی وجود دارد به نام «Multistakeholderism» به مفهوم چند ذی‌نفعی. به این معنا که اینترنت چیزی نیست که صرفاً دولت‌ها درباره‌اش تصمیم بگیرند. همه ذی‌نفع‌ها باید باشند. پس کاربران، بخش آکادمیک و بخش تجارت هم باید نماینده‌اش را داشته باشد و با یک چینش Multi Stake Holder روبه‌رو شویم.»

نقش مردم در مطالبه‌گری داخلی و بین‌المللی

این اظهار نظر ناظمی اما زمانی مطرح شده بود که کاربران ایرانی پیگیری‌های مربوط به دسترسی اینترنت را از مسیر دولت پیش می‌بردند و حالا در قبال وضعیت کلی اینترنت هم چندان پاسخی دریافت نمی‌کنند.

در این شرایط نارضایتی عمومی که کارشناسان نیز پیش‌تر به آن اشاره کرده بودند، ایده NGO هایی برای نجات اپلیکیشن‌های ایرانی از تحریم‌های بین‌المللی خیلی کارساز به نظر نمی‌رسد. از سویی دیگر تعامل چند جانبه با نهادهای بین‌المللی هم در همان سال‌ها نتیجه‌ای نداد.