پژوهش جدید: خوابیدن به پاکسازی مغز از ضایعات متابولیک کمک می‌کند

تاکنون تحقیقات مختلفی درباره نقش خوابیدن بر سلامت مغز و اعصاب انجام شده است. حالا یک پژوهش جدید به نقش خواب در دفع ضایعات متابولیک از مغز پرداخته است. براساس یافته‌ محققان، نورون‌ها در طول خواب نیز فعال هستند و از این دوره برای دفع ضایعات مغزی که در ساعات بیداری انباشته شده‌اند، استفاده می‌کنند.

هنگامی که ما بیدار هستیم، نورون‌های مغز به انرژی نیاز دارند تا وظایف پیچیده‌ای مانند حل مسئله و یادآوری وقایع را انجام دهند. مغز پس از مصرف مواد مغذی و تأمین انرژی، ضایعاتی به‌جا می‌گذارد. سپس در هنگام خواب است که نورون‌ها از امواجی ریتمیک برای کمک به حرکت مایع مغزی-نخاعی در بافت مغز برای دفع ضایعات متابولیک استفاده می‌کنند.

اکنون براساس مقاله منتشرشده در نیچر، محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن به‌ ارتباط امواج نورون‌ها در خواب آرام با دفع ضایعات متابولیک پرداخته‌اند.

نقش نورون‌ها در دفع ضایعات متابولیک مغزی هنگام خواب

نورون‌ها باید هنگام خواب ضایعات انباشته‌شده را دفع کنند، چراکه باقی‌ماندن آن‌ها در مغز احتمال وقوع بیماری‌های عصبی را افزایش می‌دهد. هر کاری که نورون‌ها انجام می‌دهند باعث ایجاد ضایعات متابولیکی می‌شوند که اغلب به شکل قطعات پروتئینی هستند. مطالعات قبلی نشان داده بودند که این قطعات ممکن است بروز بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر را تشدید کنند.

مغز با کمک سیستمی به نام گلیمفاتیک (Glymphatic) مایع مغزی-نخاعی را حمل می‌کند تا این ضایعات را از طریق کانال‌هایی در نزدیکی رگ‌های خونی خارج کند. محققان برای بررسی دقیق سیستم گلیمفاتیک آزمایش‌هایی روی موش‌ها انجام دادند.

آن‌ها دریافتند که پس از به‌خواب‌رفتن موش‌ها، نورون‌ها در موازات امواج آهسته مغزی هنگام خواب، جریان‌های باردار قوی ایجاد می‌کنند. امواجی که نورون‌ها ایجاد می‌کنند باعث ایجاد جریانی در مایع مغزی-نخاعی در لایه بیرونی بافت بین مغز و جمجمه می‌شود که این جریان مواد زائد را با خود می‌برد. محققان می‌گویند که امواج نورون‌ها به سمت بخش‌هایی که ضایعات سخت‌تری دارند، سریع‌تر حرکت می‌کنند تا بتوان آن‌ها را نیز دفع کرد.

بدین ترتیب، این تحقیق نشان داده است که خوابیدن از طریق چه فرایندی به مغز کمک می‌کند تا به‌نوعی سلامت خود را تضمین کند و اصطلاحاً دوباره راه‌اندازی شود.