گفتگوی دیجیاتو با رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا: از مصائب فروش دارو تا برزخ ورود به بورس

رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا با حضور در لایو اینستاگرامی دیجیاتو و طی گفتگو با مانی قاسمی از چرایی سهم پایین خرده‌فروشی آنلاین در ایران سخن گفت و تحریم‌ها، قاچاق و عدم حمایت از سوی حکمرانان کشور را عامل این موضوع دانست. او با بیان اینکه دیجی‌کالا تمامی اقدامات لازم برای ورود به بورس را انجام داده،گفت موانع عرضه این شرکت در بورس برای هیچکس مشخص نیست. محمدی همچنین به بحث ممنوعیت فروش مکمل‌های غذایی و تهدید داروخانه‌هایی که با دیجی‌کالا همکاری می‌کردند، اشاره کرد.

«سعید محمدی» هم بنیان‌گذار و رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا نهمین مهمان فصل دوم آنتک بود. او در لایو اینستاگرامی و طی گفتگویی با مانی قاسمی با اشاره به آخرین آمار از سهم خرده‌فروشی آنلاین از کل این بازار گفت:

«سهم خرده‌فروشی آنلاین از کل خرده‌فروشی‌ها در حال حاضر 3.2 درصد است که با توجه به وضعیت زیرساختی کشور، ضریب نفوذ اینترنت و سطح تحصیلات جمعیت، عدد قابل قبولی نیست. این عدد شامل تمام فروشگاه‌هایی می‌شود که ای‌نماد دارند یا در فضای اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.»

محمدی در ادامه به مقایسه این رقم با کشورهای اروپایی پرداخته که در حد 15 درصد است و اعتقاد دارد در صورت عدم وجود موانع، سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران حداقل به 6 تا 7 درصد از سهم کل بازار خرده‌فروشی می‌رسید.

وجود بازار بزرگ غیر رسمی و قاچاق در کشور، عدم شفافیت فضای اقتصادی ایران، تحریم‌ها و عدم حضور برندهای بزرگ در ایران، حجم سرمایه‌گذاری در این فضا و عدم ورود سرمایه‌های کشور به بخش‌های مولد و تکنولوژی محور از جمله موانع رشد سهم خرده‌فروشی آنلاین در ایران از نظر رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا است.

محدودیت‌های دیجی‌کالا برای فروش دارو

محمدی در ادامه سخنان خود به عدم امکان فروش مکمل‌های غذایی در دیجی‌کالا اشاره کرد و گفت:

«ما در دیجی‌کالا به دنبال فروش مکمل‌های غذایی مانند ویتامین C بودیم و در این راستا درخواستی به نهادهای مربوطه دادیم. در این درخواست تمامی ملاحظات لازم را در نظر گرفتیم و پیشنهاد ما این بود که دیجی‌کالا در قالب مارکت پلیس با داروخانه‌هایی که که از سازمان غذا و دارو برای فروش آنلاین در وبسایت‌های خود مجوز گرفته‌اند همکاری کند و تحویل مکمل‌ها بر عهده داروخانه‌ها باشد.»

اما این درخواست دیجی‌کالا با موافقت سازمان غذا و دارو همراه نشد. او معتقد است پشت این تصمیم هیچ منطق درستی وجود ندارد. از همین روی از طریق کمیته ماده 12 در اتاق بازرگانی به این موضوع اعتراض کرده‌اند و جلساتی در این زمینه برگزار شده است اما نتیجه خاصی نداشته است.

بسیاری از استارتاپ‌های سلامت محور، تضاد منافع در این حوزه را عاملی برای سنگ‌اندازی‌ها می‌دانند. موضوعی که محمدی نیز آن را تایید کرد و به دیجیاتو گفت: «زمانی که صادر کننده مجوز و نهاد ناظر در یک موضوعی ذی نفع باشند، مشکل ایجاد کرده و زمینه‌ساز فساد می‌شود. حتی دیده شده با داروخانه‌ها تماس گرفته و با تهدید ابطال مجوز، آن‌ها را از همکاری با دیجی‌کالا منع می‌کنند.»

او در واکنش به فعالیت برخی استارتاپ‌ها در زمینه تحویل دارو، عدم انجام کار غیرقانونی را از اصول کاری دیجی‌کالا بر شمرد و اظهار داشت در تلاش هستند تا قانون را اصلاح کرده و ضوابط به درستی اجرا شوند.

محمدی ابراز امیدواری کرد با انتصاب رئیس جدید سازمان غذا و دارو، شاهد نگاه بازتر و بهتری در این زمینه با در نظر گرفتن نیازهای مردم باشیم.

دیجی‌کالا در برزخ ورود به بورس

بخش دیگری از گفتگوی دیجیاتو با هم بنیان‌گذار دیجی‌کالا به چرایی عدم ورود این شرکت به بورس اختصاص داشت:

«موانعی که بر سر راه ورود کسب‌وکارهای اینترنتی به بورس وجود دارد مشخص و شفاف نیست. بیش از یک سال است که تمامی مراحل رسمی ورود به بورس را طی و مدارک لازم را ارائه کرده‌ایم. همچنین حسابرسی شرکت انجام شده اما به ما اعلام شده است بنابه دلایلی امکان عرضه اولیه دیجی‌کالا وجود ندارد.»

او وجود سرمایه‌گذار خارجی را به عنوان مانعی برای عرضه در بورس رد کرده و اظهار داشت حتی استارتاپ‌هایی که سهامدار غیر ایرانی ندارند نیز در بورس عرضه نشده‌اند بنابراین به نظر می‌رسد دغدغه‌هایی در این زمینه وجود داشته که هنوز برای مسئولان حل نشده است:

«اکثر شرکت‌های تکنولوژی محور خارجی در سال سوم یا چهارم فعالیت خود، در بورس‌های مطرح دنیا عرضه اولیه شده‌اند اما در اکوسیستم استارتاپی ایران حتی یک شرکت که موفق به ورود به بورس شده باشد نداریم و این تنها یک معنی دارد.»

محمدی به مذاکرات انجام شده با فرابورس برای مدل عرضه اولیه اشاره کرد و گفت: «منابع حاصل از عرضه اولیه یک شرکت در بورس به سمت سهامداران شرکت رفته و به عنوان افزایش سرمایه برای توسعه‌های بعدی وارد شرکت نمی‌شود. این یکی از مشکلات عرضه اولیه در ایران هست که به دنبال تغییر آن هستیم.»

طرح صیانت

طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی که کمیسیون مشترک مجلس به دنبال تصویب آن است به یکی از دغدغه‌های اصلی کسب‌وکارهای دیجیتال و فعالین فضای مجازی شده است. در این زمینه نظر رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا را جویا شدیم.

او با بیان اینکه در این زمینه به هیچ جلسه‌ای دعوت نشده‌اند به دیجیاتو گفت:

«فضای مجازی نیازمند رگولاتوری است اما شکلی که این موضوع پیش برده می‌شود و دخیل نکردن ذی‌نفعان این موضوع و مردم که در حال استفاده از پلتفرم‌های خارجی هستند مورد انتقاد ما است. صدها هزار کسب‌وکار خانگی وابسته به این پلتفرم‌ها هستند که در فرآیند تصمیم‌گیری به هیچ عنوان از آن‌ها نظرخواهی نشده است.»

محمدی اعتقاد دارد این شکل از اجرای طرح، آسیب‌های بسیاری خواهد داشت از همین روی ابراز امیدواری کرد تا طرح صیانت اجرایی نشود یا حداقل با کمترین آسیب، عملی شود.

او در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا دیجی‌کالا می‌تواند برای کسب‌وکارهای داخلی، جایگزین اینستاگرام شود، گفت:

«نه تنها دیجی‌کالا بلکه هیچ پلتفرم ایرانی نمی‌تواند جایگزین اینستاگرام شود. این شبکه اجتماعی با مخاطب زیاد، تکنولوژی سطح بالا و زیرساخت‌های خود توانسته مخاطبانش را جذب کند و هیچ پلتفرم ایرانی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای مردم در این زمینه باشد.»

از دیجی‌کالا جت تا فروش کالاهای محلی

محمدی در بخش دیگر سخنان خود به تولد دیجی‌کالا جت اشاره کرد و آن را پاسخی برای نیازهای جدید 15 میلیون کاربر دیجی‌کالا دانست. او با اشاره به نقش استارتاپ روکولند در این زمینه به دیجیاتو گفت:

«مشتریان ما علاقمند به تهیه کالاهای سوپرمارکتی و مواد غذایی تازه بودند اما امکان ارائه چنین محصولاتی را با توجه به مدل کسب‌وکار و زیرساخت‌هایمان نداشتیم. تا اینکه با استارتاپ روکولولند که در زمینه عرضه کالاهای سوپرمارکتی فعالیت می‌کرد، وارد مذاکره شدیم. طی توافق صورت گرفته با آن‌ها، به نسبت ارزش‌گذاری که شدند، سهم در دیجی‌کالا به آن‌ها داده شد و در مقابل، دانش فنی و تجربه خود را در اختیار دیجی‌کالا قرار دادند و برند دیجی‌کالا فرش از اینجا آغاز به کار کرد.»

اما مدل متمرکز دیجی‌کالا باعث می‌شد تا آن‌ها فقط به ساکنین شهر تهران و اطراف آن در این زمینه خدمات ارائه کنند. همزمانی این موضوع با حرکت دنیا به سمت کوییک کامرس، باعث شد تا دیجی‌کالا دست به تحول در روش توزیع خود زده و با ایجاد مراکز عملیاتی و لجستیکی متنوع، کالا با تعداد محدود و در زمان کم را به دست مشتریان‌شان برساند. از همین روی دیجی‌کالا جت متولد شد.

رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا از گسترده شدن خدمات ارائه شده توسط دیجی‌کالا جت نیز سخن گفت که می‌توانید این بخش از سخنان وی را در اینجا مطالعه کنید.

او در ادامه به ماجرای ارائه محصولات بومی و محلی در دیجی‌کالا اشاره کرده و گفت:

«ارائه محصولات و کالاها در کشور به صورت عادلانه توزیع نشده است. روستاییان و افراد حاضر در مناطق کم برخوردار امکان فروش محصولات خود را در بازارهای بزرگ ندارند. از همین روی با همکاری نهادهای متولی این حوزه، شکل متفاوتی از مارکت پلیس را در پلتفرم خود ارائه کردیم.»

به گفته محمدی آن‌ها در زمینه توانمندسازی کسب‌وکارهای بومی محلی تلاش کرده و هاب لوجستیکی در مناطق کم برخوردار استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، بوشهر و هرمزگان راه‌اندازی کرده‌اند: «در این مدل، تولید کننده کالا را به هاب محلی داده و از آنجا به بعد کار لجستیکی توزیع بر عهده دیجی‌کالا است. همچنین در زمینه‌های تولید محتوا، عکاسی از محصول و درج آن خدماتی را به این دسته از کسب‌وکارها ارائه می‌کنیم.»

آنطور که رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا به دیجیاتو گفت در 6 ماهه ابتدایی فعالیت این سرویس، 600 هزار قلم کالا به فروش رفته است.

او در بخش پایانی سخنان خود به بحث فعالیت دیجی‌کالا در خارج از مرزهای کشور اشاره کرده و آن را آرزویی دانست که فرصت آن تا حد زیادی از دست رفته است.

به اعتقاد محمدی، تحریم‌ها امکان فعالیت فرامرزی یک کسب‌وکار ایرانی را غیرممکن ساخته است و حکمرانان کشور نیز با عدم ارائه حمایت‌های لازم، در این زمینه مقصر هستند:

«سرمایه‌گذار خارجی می‌توانست نقش بسزایی برای توسعه فعالیت‌ها در خارج از کشور داشته باشد. اما در حال حاضر با توجه به گستره فعالیت آمازون و علی بابا در کشورهای منطقه، این فرصت تا حد زیادی از دست رفته است. اگرچه همچنان برنامه‌ریزی‌هایی برای آن داریم.»

لازم به ذکر است رئیس هیئت مدیره دیجی‌کالا در این گفتگوی اینستاگرامی از ارائه سرویسی برای سهولت ساخت فروشگاه‌های آنلاین و برنامه‌های سرویس دیجی‌ اکسپرس سخن گفت.